8748916492

kraju, regionu stały się inspiracją tych wypowiedzi. Fakt ten pozwala sądzić, że głównym „motorem" redakcyjnych działań były przeżycia młodych ludzi i ich aktualne doświadczenia.

Przedstawiona powyżej sytuaq'a raz jeszcze wskazuje na potrzebę publicystycznej aktywności piętnastolatków. Jak wiadomo, każdemu działaniu młodego człowieka towarzyszą przynajmniej dwa czynniki motywacyjne: wewnętrzny i zewnętrzny. Ten pierwszy związany jest z jego osobistymi potrzebami, z przekonaniem o przydatności tego, co robi. Drugi dotyczy wpływu nań innych osób, na przykład: nauczyciela, rodziców²⁰. Mając na uwadze dotychczasowe rozważania, możemy wnioskować, iż motywem działania ucznia będzie coś, co go inspiruje, pobudza i mobilizuje do twórczej pracy²¹. Ważnym czynnikiem determinującym młodzież w procesie polonistycznego kształcenia jest przede wszystkim uczniowska obserwacja ludzkich zachowań oraz otaczającej rzeczywistości. Zachęcanie piętnastolatków do rozmów na bliskie im tematy oraz łączenie analizy świata realnego z fikcją literacką przynosi pozytywne efekty. Bez wątpienia istnieją różne służące temu drogi dydaktycznych rozwiązań. Trzeba do nich zaliczyć: (1) bogacenie i rozwijanie osobowości dziecka, (2) zwiększanie jego sprawności językowej, (3) kształcenie kompetencji odbioru różnych tekstów kultury (w tym także popularnej), podejmowanie interesujących młodzież zagadnień, (4) przygotowanie uczniów do życia w społeczeństwie i kulturze, umożliwiające im prowadzenie rozmów na interesujące ich tematy.

Jednak nauczyciel musi pamiętać, że proces osiągania przez młodzież wypisanych tu oczekiwań jest niezwykle żmudny i wymaga opracowania długoterminowego programu odpowiednich działań polonistycznych.

Pomocnym narzędziem sprawdzającym efekty kształcenia polonistycznego, mającego na celu obok podnoszenia świadomości kulturowo-literackiej młodzieży rozwijanie jej umiejętności odbioru różnych tekstów kultury, w tym popularnej, a poprzez to kształcenie sprawności językowej, były w prowadzonych badaniach dzienniczki telewizyjne. Przyczyniły się do zdiagnozowania zainteresowań medialnych i umiejętności odbioru przekazów przez badaną młodzież oraz do określenia stopnia i charakteru zainteresowań sprawami publicznymi.

Wyniki badań przedstawione na poniższym wykresie (por. także Aneks, załącznik 11, tabela 1) pozwoliły wyodrębnić dwie grupy odbiorców. Pierwszą tworzyli uczniowie, którzy byli czynnymi, dogłębnymi, ale ukierunkowanymi teleodbiorcami propozycji medialnych. Cechowała ich duża świadomość w korzystaniu z omawianego środka przekazu oraz selektywny i krytyczny ich odbiór. Programy telewizyjne traktowali przede wszystkim jako źródło wie-

²⁰    Z. Niebrzydowski, Wpływ motywacji na uczenie się, Warszawa 1972.

²¹    E.R. Hilgard, Wprowadzenie do psychologii, Warszawa 1967, s. 191.

79