9773562666

11

nictw tego rodzaju jest w Polsce sporo, poczynając od nie przedstawiającej już dziś większej wartości książki F. M. Sobieszczańskiego ¹⁴ czy zupełnie bałamutnej rozprawki J. Kołaczkowskiego a kończąc na słowniku S. Łozy ¹⁶. Opublikowano też wiele artykułów omawiających dzieje życia poszczególnych architektów lub zbierających rozproszone informacje o ich działalności, a sporo wiadomości biograficznych można zawsze znaleźć w różnych monografiach z zakresu historii sztuki. Znakomita większość tych wydawnictw odnosi się jednak do okresu późniejszego niż XIV— XV w., gdyż z tych czasów mamy bardzo mało wiarogodnych źródeł¹⁷. Spośród wydawnictw obcych można by cytować bardzo wiele tytułów (np. francuski słownik architektów Ch. Bauchala, podobny słownik angielski Colvina, znakomitą monografię J. H. Harveya o angielskim budowniczym z XIV w. Henry Yevele, pracę J. Neuwirtha o Piotrze Parlerze, budowniczym katedry praskiej, czy wzbudzającą poważne zastrzeżenia, ale użyteczną rozprawę K. Bimmlera o wrocławskim budowniczym Piotrze Rotę), nie zawsze jednak zasługują one na uwagę, ich wartość naukowa jest często bardzo nikła, a dla historii budownictwa w Polsce są oczywiście mało użyteczne.

Obszerną grupę opracowań stanowią monografie poszczególnych zabytków budownictwa. Są to prace pisane przez historyków architektury, a więc zajmują się przede wszystkim artystyczną stroną budowli, ale ponadto zawierają one bardzo ważne spostrzeżenia dotyczące techniki i organizacji budownictwa. Ocenę dorobku naukowego historii architektury polskiej przeprowadził szczegółowo W. Dalbor¹⁸. Chociaż jego rozprawa

¹⁴    F. M. Sobieszczański, Wiadomości historyczne o sztukach pięknych w dawnej Polsce, t. I—II, Warszawa 1847—1849.

¹⁵    J. Kołaczkowski, O architektach i budowniczych w dawnej Polsce, „Pamiętnik Naukowo-Literacki" 1884, s. 452—470.

¹⁶    S. Łoza, Słownik architektów i budowniczych Polaków oraz cudzoziemców w Polsce pracujących, Warszawa 1930, wyd. 1; tenże, Architekci i budowniczowie w Polsce, Warszawa 1954, wyd. 2 zmienione.

¹⁷    Dla XIV—XV w. wymienić można artykuł Z. Zaleskiego, Budowniczowie poznańscy w początkach XV wieku, „Kronika Miasta Poznania" III, nr 2.

s.    25—33; fragment poświęcony Marcinowi Lindintoldemu w rozprawce W. Łuszcz-kiewieża, Sukiennice krakowskie, Kraków 1899, s. 16 sq., oraz artykuł M. Niwińskiego o Janie i Mikołaju Cypserach w Polskim słowniku biograficznym,

t.    IV, s. 129.

^IS W. Dalbor, Ocena dorobku historii architektury polskiej, „Studia i Materiały do Teorii i Historii Architektury i Urbanistyki", t. 1, Warszawa 1956, s. 3—57. Na tym miejscu należałoby też zacytować A. Bochnaka Zarys dziejów polskiej historii sztuki, Kraków 1948. Praca ta jednak omawia całość polskiej historii sztuki, a nie tylko historię architektury i tej ostatniej poświęca siłą rzeczy niewiele miejsca. Ponadto praca A. Bochnaka ma charakter biograficzno-bibliogra-ficzny i nie zawiera właściwie charakterystyki stanu badań ani oceny tych badań.