117828171

Eliminacja tła była konieczna dla wszystkich rozpatrywanych „odcisków palca”, uzyskanych techniką HS-GC/MS. Zbiór sygnałów instrumentalnych wymagał również usunięcia szumu. W tym celu zastosowano transformację falkową przeprowadzoną przy pomocy oprogramowania [155]. Użyto dwóch poziomów dekompozycji, a do eliminacji nieistotnych detali posłużono się kryterium „Visu”. Na rys. 67d przedstawiono „fingerprint” Salvia cadmica po eliminacji szumu przy użyciu transformacji falkowej.

Kolejnym etapem było dopasowanie i nałożenie „odcisków palca” metodą COW przy pomocy oprogramowania [156]. Na wstępie dokonano wyboru sygnału wzorcowego na podstawie współczynników korelacji i do niego dopasowano pozostałe sygnały instrumentalne. Dla wszystkich „odcisków palca” optymalne wyniki uzyskano wówczas, gdy sygnały zostały podzielone na 90 sekcji i liczba „parametrów swobody” (ang. slack parameterś) wynosiła 5. Metoda COW pozwoliła zadowalająco dopasować sygnały, mimo iż próbki ekstraktów roślinnych znacząco różniły się między sobą składem chemicznym.

Końcowym etapem przygotowania chromatograficznych „odcisków palca” była ich normalizacja. Jedną z najczęściej stosowanych do tego celu transformacji jest prosta normalizacja sygnału, która umożliwia usunięcie błędów związanych z czynnością zadawania próbki. Istnieją również inne warianty normalizacji, np. skalowania profili stężeniowych sygnału do największego piku, skalowanie Pareto, itp. [157, 158]. Następnie „odciski palca” były centrowane przed dalszą analizą porównawczą. Kompleksowy przegląd różnych metod przygotowania sygnałów instrumentalnych do analizy chemometrycznej można znaleźć w pracach [157, 159].

Dopiero po odpowiednim przygotowaniu chromatograficznych „fingerprintów” (czyli po usunięciu z chromatogramów tych obszarów, które nie wnoszą żadnych informacji do interpretacji wyników, po eliminacji tła i szumu, oraz po dostosowaniu „odcisków palca” i ich normalizacji) możliwa jest analiza porównawcza badanych próbek. Jeżeli czynności związane z przygotowaniem sygnałów do dalszej analizy zostały przeprowadzone poprawnie, to usunięte z nich zostały wszystkie niepożądane elementy. Właściwa analiza porównawcza powinna uwzględniać jedynie informację dotyczącą zróżnicowania chemicznego próbek.

W omawianym przypadku „fingerprinty” reprezentują skład chemiczny lotnych związków organicznych, zawartych w różnych gatunkach szałwii (Salvia L. sp.). Uzyskane dwa pierwsze czynniki główne opisały około 46,6% całkowitej wariancji danych. Mimo, iż kompresja danych nie była zbyt skuteczna, projekcje wyników

147