pic 10 11 041649

kowa dla wszystkich wskaźników. Założyliśmy, że ze względu na konieczność wszechstronnego rozwoju społecznego dzieci,należy stosować w równym wymiarze wszystkie kategorie wspomagania.

Zatem dla wspomagania wyłonionego według: funkcji przedszkola norma 10 = 6 działań, według metody pracy norma 10 = 3 działania, a dla wspomagania rozpatrywanego ze względu na elementy dojrzałości społecznej dziecka norma 10 = 4,2 działań. Natomiast dla działań wspomagających realizowanych przez rodziców norma 10 = 136 rodziców. Sądzi się bowiem, iż dla zapewnienia dzieciom warunków najlepszych dla rozwoju społecznego, wszyscy rodzice powinni wykazać się wysokim poziomem kultury pedagogicznej. Zgodnie z przyjętym założeniem, uzyskano następujące dane zamieszczone w Tablicach 3, 4.

W II fazie pomiaru jakościowego otrzymaliśmy uporządkowaną charakterystykę wspomagania realizowanego przez badane przedszkola. Uzyskane w ten sposób jednorodne mierniki dla poszczególnych wskaźników wspomagania umożliwiły rozwiązanie głównego problemu pracy.

Dzięki porównaniu mierników stwierdzono, iż istnieją dysproporcje (niekiedy bardzo znaczne,por. Tablica 3) w wykorzystaniu różnorodnych kategorii działań wspomagających w pracy opiekuńczo-wychowawczej przedszkola. Potwierdziła się zatem hipoteza badawcza. Należy ponadto stwierdzić, że badania nie wykazały istnienia w omawianych środowiskach specyficznych potrzeb, które mogłyby tłumaczyć dyspropor-cjonalność wykorzystywania pewnych kategorii wspomagania. Okazuje się,iż najmniejsze rozbieżności, w porównaniu z pozostałymi instytucjami, wykazuje wspomaganie realizowane przez przedszkole nowej zabudowy.

Tablica 3. Mierniki szansy uzyskania dojrzałości społecznej przez dzieci z różnych środowisk wychowawczych

Lp.	Wskaźniki	Wspomaganie	Wspomaganie	Wspomaganie
	środowisko	przedszkolne	rodzinne	ogólne
	Środowisko
	wzorcowe	10	10	10
1.	Dzieci śr. ZN	10,3	6,7	8,5
2.	Dzieci śr. ZS	16	7	11,5
3.	Dzieci śr. ZM	13	6,7	9,8

Uzyskane dane o czynnikach ekologicznych, właściwych dla wszystkich badanych przedszkoli, nie dostarczyły informacji o znaczących elementach materialnych tkwiących w infrastrukturze środowiska lokalnego najlepiej - naszym zdaniem - funkcjonującego przedszkola. W związku z tym można przypuszczać, że znaczący wpływ na przebieg procesu wspomagania dojrzałości społecznej wychowanków mają nauczyciele w środowisku reprezentujący siły społeczne.

W końcowym etapie opracowywania wyników wyłoniono ogólne wskaźniki dla badanych środowisk (por. Tablica 3).

Wyniki obliczeń właściwe III fazie pomiaru jakościowego wykazują,że najwyższą ocenę (11,5) uzyskało wspomaganie realizowane przez przedszkole i rodziny zabudowy starej. Zatem wydaje się, iż dzieci rekrutujące się z tego środowiska mają większe szanse osiągnięcia dojrzałości społecznej do szkoły. Jednakże, zgodnie z

dorobkiem pedagogiki społecznej, wyniki liczbowe, właściwe zjawiskom natury wy-

12

chowawczej, należy wzbogacać poprzez komentarz . Spełnienie tego postulatu powoduje, że nawet w stosunku do środowiska uznanego za najkorzystniej funkcjonujące spośród badanych,należy wysunąć pewne propozycje zabiegów terapeutycznych.

Propozycje przekształceń badanych środowisk wychowawczych -konkluzja diagnostyczna

Wyniki badań potwierdziły hipotezę o istnieniu różnic między wspomaganiem wzorcowym a realizowanym. Analiza materiałów wykazuje, że we wszystkich wypadkach decydujący wpływ na wartość ogólnego wskaźnika środowiska ma wspomaganie prowadzone przez poszczególne przedszkola. Natomiast wspomaganie rodzinne przyjmuje podobne wartości. W związku z tym, wydaje się celowe wprowadzenie pewnych zmian w działaniach nauczycieli przedszkola. Sądzi się, iż byłoby pożądane wzbogacenie oddziaływań opiekuńczo-wychowawczych o metody pracy, które nie są w pełni wykorzystywane, a zalecane przez pedagogikę przedszkolną, jak: posługiwanie się przykładem osobistym lub stosowanie ćwiczeń kształtujących nawyki i umiejętności*^. Ponadto, jak się wydaje, poszerzenie metod spowoduje, iż dziecko w wieku przedszkolnym bę-

14

dzie wrastać w społeczeństwo zgodnie z predyspozycjami psychicznymi . Np. uwaga dziecka sześcioletniego nie jest jeszcze podtrzymywana wysiłkiem woli, zatem jest ono bardziej podatne na bodźce silne i atrakcyjne. Wydaje się, że może ich dostarczyć wykorzystanie w pracy opiekuńczo-wychowawczej następującychymetod: posługiwanie się obserwacją i pokazem, stosowanie środków żywego słowa lub sztuki plastycznej, których Ws = 0 w omawianym środowisku (por. Tablica 3).

W okresie przygotowania do szkoły dziecko ma również trudności w dokonaniu poprawnej analizy sytuacji społecznych, prawidłowa percepcja składników życia społecznego jest w dużej mierze zależna od pomocy nauczycieli. Należy sądzić, iż w tym względzie dużą korzyść przyniosłoby także poszerzenie doboru metod o te, które pomijane są w pracy, np. stosowanie objaśnień i instrukcji, albo wykorzystanie ćwiczeń kształtujących nawyki i umiejętności.

Analiza wyników liczbowych pomiaru wskaźników środowiska przedszkolnego, związanych ze składnikami rozwoju społecznego wychowanków, wykazuje również istnienie

117