pic 10 11 041608

Wspomaganie (dojrzałości społecznej) według kategorii oddziaływań opiekuńczo-wychowawczych

1.    Opis działań wspomagających: w badanych przedszkolach praca wychowawcza z dziećmi jest prowadzona głównie poprzez wspomaganie korekcyjne i stymulujące postawy i zachowania społeczne. Pozostałe trzy kategorie wspomagania są wykorzystywane w niskim stopniu (wskaźnik struktury Ws = 13%, N = 90).

Podobne wyniki uzyskano gromadząc dane o spożytkowaniu metod pracy w procesie wspomagania rozwoju społecznego podopiecznych. Nauczyciele spośród dziesięciu metod wyłonionych przez pedagogikę przedszkolną posługują się tylko: społecznymi sposobami porozumiewania się (Ws = 88%, N = 90), stawianiem zadań (Ws = 12%,.N =

= 90) oraz kierowaniem samodzielnymi doświadczeniami dziecka (Ws = 7%, N = 90).

W pracy z rodzicami również nie stosuje się wszystkich form. Kształtowanie dojrzałości rodziców do nowych ról społecznych przebiega na podstawie zebrań grupowych i rozmów indywidualnych.

2.    Geneza działań wspomagających: nauczyciele twierdzą, iż dobór wymienionych kategorii oddziaływań opiekuńczo-wychowawczych jest określony potrzebami wychowanków i ich rodzin.

3.    Znaczenie działań wspomagających dla rozwoju społecznego wychowanków: ustawiczne stosowanie pewnych kategorii wspomagania, a pomijanie innych ogranicza możliwości szerszego oddziaływania na dojrzałość, może mieć negatywne konsekwencje dla wszechstronnego rozwoju społecznego dzieci i ich rodzin.

Przesłanki pedagogiki przedszkolnej, psychologii rozwojowej i wychowawczej wykazują konieczność zachowania proporcji w posługiwaniu się wyłonionymi kategoriami wspomagania oraz zalecają wybór kilku z nich, gdy potrzeby środowiska są dobrze zdiagnozowane.

Wspomaganie komponentów dojrzałości społecznej podopiecznych przedszkola

A.Wspomaganie rozwoju społecznego wychowanków.

1.    Opis działań wspomagających: spośród wskaźników prawidłowego rozwoju społecznego dziecka nauczyciele zabiegają o ukształtowanie tylko niektórych. Dbają o wyrobienie u dzieci: dyscypliny (Ws = 63%, N = 90), obowiązkowości (Ws = 24%,

N = 90) oraz umiejętności nawiązywania kontaktów społecznych (Ws = 24%, N = 90), a także samodzielności (Ws = 18%, N = 90).

2.    Geneza działań wspomagających: można przypuszczać, iż kształtowanie samooceny u dzieci wymaga w pewnej mierze zabiegów indywidualnych, natomiast - jak wykazano - nauczyciele przede wszystkim opierają pracę wychowawczą na prowadzeniu grupy wychowanków.

3.    Znaczenie działań wspomagających dla rozwoju społecznego wychowanków: zaniedbywanie przez wychowawczynie rozwoju samooceny u dziecka może być przyczynę niepowodzeń szkolnych.

Literatura psychologiczna i z zakresu pedagogiki przedszkolnej zaleca wspomaganie rozwoju omawianej umiejętności przez nauczycieli ze względu na powodzenie szkolne dzieci.

B. Wspomaganie rozwoju społecznego rodziców.

1.    Opis działań wspomagających: analiza wykazuje, że nie wszystkie elementy kultury pedagogicznej rodziców są wspomagane przez nauczycieli przedszkola. Najlepiej wspomaganym wskaźnikiem jest wiedza rodziców na temat braków lub predyspozycji rozwojowych dzieci, aż 99% rodziców (dla N = 136) miało niezbędne informacje, znajomością działań przedszkola na rzecz wspierania rozwoju społecznego wychowanków wykazało się jednak tylko 52% (N = 136). Ponadto, średnio w co drugiej rodzinie brak jest któregoś z elementów właściwych opiece racjonalnej.

2.    Geneza działań wspomagających: sądzi się, źe przyczyny przedstawionego stanu kultury pedagogicznej rodziców tkwią w nieznajomości problemów rodzin wychowanków. Nauczyciele bowiem nie podejmują podstawowej formy pracy, która umożliwia poznanie środowisk rodzinnych, tj. wizyt w domach wychowanków.

3.    Znaczenie działań wspomagających dla społecznego rozwoju rodziców: wspomaganie tylko niektórych wskaźników dojrzałości rodziców do roli opiekuna ucznia klasy I szkoły podstawowej powoduje utrzymywanie się braków w kulturze pedagogicznej rodzin.

Dorobek pedagogiki społecznej wykazuje istnienie silnych powiązań między losami jednostki a jej środowiskiem naturalnym. Wspomagając rozwój dziecka należy zatem zawsze starać się meliorować jego środowisko rodzinne.

Pomiar jakościowy środowisk wychowawczych - ocena diagnostyczna

Przytoczone powyżej dane dotyczyły odpowiedzi na niektóre problemy badawcze. Nie wszystkie pytania postawione w badaniach można było jednak rozstrzygnąć dzięki zastosowaniu pomiaru ilościowego interesujących nas zjawisk.

Wydaje się, źe problem główny badań, nakazujący zbadanie różnic między wspomaganiem zawartym w modelu a realizowanym przez przedszkole, a także pytanie o środowisko stwarzające największe możliwości uzyskania przez dzieci społecznej dojrzałości do szkoły, wymagają zastosowania pomiaru jakościowego. W związku z tym przeprowadzono wiele operacji liczbowych zmierzających do ustalenia ogólnego wskaźnika środowiska. W I fazie opracowywania wyników zestawiono dane liczbowe dla poszczególnych wskaźników wspomagania (por. Tablice 1, 2). Następnie dokonano próby ujednolicenia danych dla poszczególnych elementów środowisk: przedszkolnego i rodzinnego. tym celu dokonano obliczeń, w których podstawą była norma będąca punktem odniesienia badanych realiów. Ustalona norma była „merytorycznie" jedna-

131