214 Część V: Rezultaty zeznań
stawie zaprotokołowanych zeznań „zestawu” tych wypowiedzi świadka, które mogą według nich świadczyć o wiarygodności, szczerości zeznań bądź tych, które są „dowodem” na fantazjowanie.
Na ćwiczeniach poszczególni studenci przedstawiają efekty swojej pracy. Następnie prowadzący zajęcia odczytuje opinię psychologiczną sporządzoną w konkretnej sprawie. Zadaniem uczestniczących w ćwiczeniach jest porównanie efektów analiz protokołów przesłuchań z wynikami badań pomieszczonych w opiniach.
Prowadzący ćwiczenia nakłania studentów do podsumowania, zadając następujące pytania:
Czy protokoły zeznań świadków małoletnich zawierały (jakie) treści, które umożliwiały przeprowadzenie badań?
Czy biegli psycholodzy, o ile uczestniczyli w przesłuchaniu dziecka, pomieścili jakieś uwagi o zachowaniach niewerbalnych małoletnich świadków?
Jakimi metodami psychologicznymi w opiniowaniu posługiwali się psycholodzy?
Jakie wykorzystano metody do analizy treści samych zeznań?
Czy psychologowie potrafią oddzielić kompetencje świadka od wiarygodności zeznania?
Na podstawie tak przedstawionego scenariusza można studentom zaproponować podobne ćwiczenia w zależności od stawianych przez organa procesowe pytań. Przykładowo: „Czy czas, jaki upłynął od prawdopodobnych zdarzeń do momentu przesłuchania dziecka, miał wpływ na sposób relacjonowania przez nich własnych przeżyć?”
Ciosek M., 2003: Psychologia sądowa i penitencjarna. Warszawa. Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis.
Kwiatkowska-Darul V., 2001: Przesłuchanie dziecka. Kraków, „Zakamycze”.
Sokołowska A., 1959: Dziecko jako świadek. Warszawa.
Stanik J.M., 1986: Wybrane problemy psychologii zeznań świadków. W: Tyszkiewicz L., red.: Wybrane zagadnienia psychologii dla prawników. Warszawa. Wydawnictwo-Prawnicze.