1194638908

to nie znajdziemy wówczas u Amerykanów pomocy""⁴. Tego typu reakcja strony polskiej doprowadziła do irytacji delegatów amerykańskich"*.

Dyplomacja polska grała na czas, dążąc do rozstrzygnięcia kwestii Galicji Wschodniej memu militańi. Wzrastająca presja polityczna aliantów wzmogła jedynie nacisk delegacji polskiej w Paryżu na rząd w Warszawie, aby przyspieszyć akcję wojskową"⁶. Znalazło to odzwierciedlenie w obradach Rady Najwyższej, gdzie szczególne emocje wzbudzał fakt udziału oddziałów Hallera w walkach w Galicji, przeciw czemu protestowali Ukraińcy, wskazując, iz w ten sposób odciąża się bolszewików, zmuszając Halicką Armię do przerzucania sił na front polski¹". Na posiedzeniu Rady Czterech 21IV Wilson po raz pierwszy ostrzegał, ze jeśli reprezentanci Rady Najwyższej nie zostaną wysłuchani przez Polakow w sprawie niewykorzystywania oddziałów Hallera przeciw Ukraińcom, może zajsc potrzeba użycia groźby wstrzymania zaopatrzenia dla Polski"*.

Wobec takiego obrotu spraw, dnia 25 IV 1919 r. Komisja do Spraw Polskich stwierdziła, iz skoro przedstawiciele obu stron konfliktu mają byc wysłuchani przez Konferencję, a więc i przez jej komisje, dopiero po zawarciu rozejmu. Komisja nie może obecnie podjąć decyzji w kwestii wytyczenia granicy na tym obszarze. Podkreślono, ze „Jeśli przede wszystkim kierowano by się względami etnograficznymi, jest pewne, ze pomimo wielkiej polskiej mniejszości w Galicji Wschodniej granica Polski będzie przebiegać na zachód od Lwowa, jeśli obszar zawierający większość rusińską nie będzie przyznany Polsce”"'’. Uznano przy tym za możliwe rozwiązania trojakiego rodzaju: 1) utworzenie niepodległego państwa w Gal icji Wschodniej; 2) utworzenie państwa autonomicznego pod kuratelą Ligi Narodów; 3) podział Galicji Wschodniej między Polskę a Ukrainę. Ostrzegano przy tym. ze skutkiem każdego z tych rozwiązań może byc ekspansja Rosji na słabe kraje słowiańskie i rozciągnięcie jej granic az po Karpaty. Wskazywano w tej sytuacji na korzyści wynikające z ewentualnego ustanowienia granicy polsko-rumuńskiej przy zapewnieniu autonomii Galicji Wschodniej. Sprawozdanie zakończono konkluzją, iz przeprowadzenie granicy w tym rejonie nie jest możliwe bez jednoznacznego zadecydowania o statusie Galicji Wschodniej. Uznając to za

114    APIP. t. II. s. 102-103: por. M. M. Drozdowski, op. cii., s. IS4.

115    APIP. t. II. S. 118-119; M. M. Drozdowski.op. cii.. S. 156.

116    APIP.t. II. s. 118: SPKP. t. II. s. 296: M. M. Drozdowski, op. cii., s. 155. Dnia 27IV1919 r. Paderewski w depeszy do Warszawy pisał: „Grozi nam utrata l.wnwa i całej Galicji Wschodniej, jedyny ratunek w natychmiastowym czynie dokonanym" - cyt. za: J. R. Wędrowski. op. cit.. s. 99.

117    APIP. I. II.s. 150-151: P. Mantoux.op.cit.. 1.1.s. 505:SPKP. 1. II. s. 288-289; E. Romer. Dzienniki... (IV). „Miesięcznik Literacki" 1983. nr 6(200). s. 131: PPC. t. XI. s. 167.

118    P.Mantoux.op.cit..t.l.s.312.

119    PPC. t. IV. s. 625.

przekraczające jej kompetencje. Komisja odwołała się do Rady Najwyższej, która 26IV upoważniła ją do opracowania stosownego projektu⁰⁰.

W tak rozwijającej się sytuacji Komisja Bothy. która ukonstytuowała się ostatecznie 18 IV^,2\ wyłoniła sposrod siebie podkomisję dla opracowania polsko-ukraińskiej konwencji rozejmowej'²². Po wielokrotnym wysłuchaniu zarowno delegacji polskiej, jak i ukraińskiej¹²¹ i zaznajomieniu się z warunkami, na jakich zgodziłyby się one zawrzeć rozejm¹²⁴. Komisja jednomyślnie przyjęła 9 V projekt odnośnej konwencji¹²⁵ i 12 V przedstawiła gostronom, informując je jednocześnie, ze jej warunki w żaden sposob nie przesądzają rozwiązania kwestii granic, która będzie rozstrzygnięta przez Radę Najwyższą. Obie strony proszono o przekazanie uwag na temat przedstawionego projektu, co tez nastąpiło tak w formie pisemnej, jak i ustnej w dniu 13 V1919 roku'³®.

Głównymi postulatami ukraińskimi były żądania przedłużenia linii demarka-cyjnej na polnoc. na dawny obszar Rosji, tak aby uniknąć stare polsko ukraińskich na całym froncie, a nie tylko w Gal icj i. oraz zwiększenia przewidzianego konwencją kontyngentu wojsk ZURL. mającego pozostać na obszarze kontrolowanym przez Halicką Armię. Domagano się tez korzystniejszego podziału wydobycia ropy z poi naftowych. (Warto pamiętać, iz za ropę ZURL kupowała broń i amunicję w Czechosłowacji i na Węgrzech). Mimo tych zastrzeżeń dr Mychajło Lozynskyj podsekretarz spraw zagranicznych ZURL i I delegat nadzwyczajny do rokowań rozejmowych z Polską, w imieniu Ukrainy przyjął w zasadzie warunki stawiane przez Komisję'²⁷.

Rząd polski stwierdził natomiast, ze musi traktować kwestię rozejmu z Ukraińcami jak czynnik dotyczący całości sytuacji państwa zaangażowanego na wschodzie w walkę z bolszewikami, na zachodzie zas zagrożonego atakiem nie-

120    Ibidem, s. 624 626; SPKP. 1.1. s. 163-164.

121    SPKP.». II. s. 299.

122    PPC. t. V.s.785.

123    Delegacja polska -1. Paderewski. R. Dmowski, gen. T. Rozwadowski (reprezentant Naczelnego Dowództwa WP) była wysłuchana przez komisję w dniach 29IV. 6.12 i 13 V1919 r. Delegacja ukraińska - H.Sydorenko(przewodniczący).dr W. Pancjko (wiceprzewodniczący i sekretarz stanu do spraw zagranicznych). M. lozynskyj (podsekretarz stanu i pierwszy delegat specjalny), pik. D. Wi towskyj (delegat specjalny) - w dniach 30IV. 8.12 i 13 V 1919 r. Ibidem; SPKP. t. II. s. 299 dodaje do składu delegacji ukraińskiej A. Szulhina.

124    P. Mantoux. op. ci!., 1.1. s. 504-505; PPC. t. V. s. 496. Komisja domagała się przy tym od Rady Najwyższej prawa wysłania do obu stron telegramu z nakazem powstrzymania walk.

125    PPC. t. V. s. 789-792; SPKP. t. II. s. 299 301.

126    PPC. t. V. s. 786. SPKP. t. II. s. 297 298: A. luzwrnko. Polsku u .biała' Rosja ... s. 145; H. W. V. Tern perley. op. cit.. 1.1. s. 336.

127    PPC. t. V.s.787.794 799;SPKP. t. II. S. 303 307; H. W. V. Tempreley. op.cit.. 1.1.s. 336.

47