120137617

WYKORZYSTYWANIE MATERIAŁÓW BIBLIOTECZNYCH 57

niż obecnie metod określania zarówno wykorzystywania jak i użyteczności materiałów bibliotecznych;

—    aby udostępnić użytkownikom poszczególnych bibliotek zasoby wielu naraz bibliotek, regionalne zrzeszenia biblioteczne instalują skomputeryzowane centralne katalogi, mające na celu ułatwienie wypożyczeń międzybibliotecznych;

—    biblioteki lokalne i regionalne zrzeszają się w celu usprawnienia procesów nabywania i katalogowania materiałów bibliotecznych. Proces ten nazywa się „wspólnotą zasobów” (resource sharing);

—    czynione są również próby i wysuwane liczne projekty stopniowego zastępowania słowa drukowanego przez „słowo elektroniczne”. Konkretnie chodzi tu o stopniowe zastępowanie naukowych oraz technicznych tekstów drukowanych przez teksty zmagazynowane w centralnie ulokowanych pamięciach elektronicznych. Teksty te są zwykle dostarczane albo na falach mikrokrótkich, albo przez linie telefoniczne do końcówek komputerowych wyposażonych w małe ekrany telewizyjne oraz aparaturę do kopiowania tekstów pojawiających się na ekranach.

Rzecznicy powyższego rozwiązania twierdzą, że zaradzi ono wielu problemom, jakie zrodziła naukowo-techniczna eksplozja informacyjna, a mianowicie:

—    przyspieszy publikację nowych informacji naukowych i technicznych,

—    ułatwi zlokalizowanie i dostęp do istniejących informacji,

—    usunie problemy związane z „superinflacją” cen książek i czasopism,

—    rozwiąże problemy związane z pomieszczeniem w bibliotekach wzrastającej lawinowo liczby materiałów drukowanych.

1.5. Studia nad wykorzystaniem materiałów bibliotecznych. Rosnące zapotrzebowanie na studia w zakresie wykorzystywania materiałów bibliotecznych spowodowało w ciągu ostatnich lat gwałtowny rozwój badań w tej dziedzinie. Najgłośniejsze i jednocześnie najbardziej kontrowersyjne jest tzw. omówione poniżej Pittsburskie studium wykorzystywania materiałów bibliotecznych¹.

2. PITTSBURSKIE STUDIUM WYKORZYSTYWANIA MATERIAŁÓW BIBLIOTECZNYCH

2.1. Cel badań. Bezpośrednim celem wymienionego studium (w dalszym ciągu artykułu nazywać je będziemy skrótowo PS) było oszacowanie:

—    częstotliwości użytkowania dwu rodzajów materiałów bibliotecznych na Uniwersytecie Piłtsburskim: a) książek, b) czasopism;

1

A. Kent, J. Cohen, K. Montgomery, J. G. Williams, S. Bullick, R. R. Flynn, W. N. Sa-bor, u. Mansfield: Use ©f library materlais. The Vniverstty o/ Pittshurgh study. New York 1979 272