120138287

ODKA Nr. 6-7 (17-18) Strona 12

Glossy i notatki

Co robią Niemcy

RADIO

Minęła rocznica otwarcia radiostacji katowickiej I poświęcono stację nadawczą w Gliwicach. Po otwar nu radiostacji sirzeetńskUj Jest to drugi* polskie twjci^Kwo w rUnr Da ZiiaUch Odayakanych. Hy-•zy zię Ukta, it również i *rocUwika fala wkrtlr* pacmówi jęijkinn polskim.

Ktfiltlohiu katowicka rozmaite pnaAywatu w eta-ale wojny koleje. Rozsiadł slą " tdej olamleckl Pro-ca^antlaautt, rai w ziajw lękazy ui studio nnerablanc I czyszczono podziurawione frontowa mu miary. Tutaj tez mieściła tlę właściwa redakcja organa polskich iłów Burdeckiego i Kkiwskiego pt. „I*nr o tym świadczą analrnone t|aly Burdcc lo niejakiego Fntia Klara, głównego nltmiec-

kolibo rac

kiego

kiego ..prupagamlyny na

lotna*¹ tłumaczono ta w całości na niemiecki I

K*ano do redakcyj w całej okupowanej pnei nich ropie. Tutaj tc* nagrywano aa płyty promów lenia Burd cek lego, a których dwa nadal w 1944 r. Drutach łandaeodsr.

W rozgłośni gliwickiej kompletowano zaś a upodobani* tn wszystkie płytowe nagrania poDkich uroczystości narodowych sprzed Ifcm r., octy w licie ale dla samych kolrkcjoneraklcłi celów.

Milki. Numery „Pae-•ścł na r.łemitrkl

Zniszczona pnea ilodiici roigłoinia gliwicka po

go tycia. Nłi

bo nalętaio to do oby Walentego obowiązku.

woli di w Igala atę do pohkirco tycia, my nikogo chwali*

ta zamierza około jej uruchomienia.

zarazem świadczą jak daleki on jest I obcy prądom nurtującym dzisiejszą mlodzicś. Bo ostatecznie, jakieś lun. prądy m

Ale nie tylko młodzie A ule lubi czyta*, ols ety ta wiele I sam Adam Ważyk. Właśnie w prowadzonych past ziębła „Koimaitościach** t dumą pnytaaie tlą, ir ale czytuje tygodników „Dziś ł Jutra** I „Odry**. Pierwsze muina mu darowa* ais „Odra** jest pismem poświęconym problemom kulturalnym Złem Zachodnich, o których fylr mówi sis w „Kuialcy**, Więc t kogo młodzi* i ma bra* pnyktad?

Zostawmy na boku te ukluria. „Kuinica** rhorlai ciasna, ma w swej bezkompromiaowoścl duśo anto drieńrzego trmperamriitu I rozmachu. No, l o*1wagi. <*ho*by recenzje, są one załatwiane grzecznościowo, albo wyzyskane do porachunków osobistych. W ar. 8 „Kstoicy~ Jan Kolt analizuje ..Noe*' Andrzejew ■kiego. Książka ta, sprawiająca zawód czytelnikowi mimo głaszczących dotąd rwceozyj. dociekała aią właśnie w KuAnicy*' pierwszej oceny o<| strooy zafałszowanej etyki. Kott odstania brak koidca, imst ką Ideową Andaejcwakicgo, która gnąbl go po odtrąceniu katolicyzmu. Tylko wniosek wyciąga nleUutr ny, bo nie przez wprowadzenie potocznej nomenklatury — ..Faszysta, solidarność klasowa** da aią lad wtu wnątrzy odzyaka*. ale past przyjęcie jakiejś Idei, zaangażowani* sią czynne, pnez udokumentowanie tej

uowrj w i

JaA | w Anglii pojawiaj* alu głosy. * oceniające sytuacje i poczynania nowych Niemiec objektywtde

ttatnli

numerze

bez sentymentu.

The World Today", wrydawaneg** paca

międl

Instytut dla apraw polityki m

periodyku Królew.kl zynarodowej, ukazał

‘ i*

•wam* tlą czynne, pnez wiary J piórem i tyciem osobisty«n.

.7/

■ Warto natomiast wspomnieć o niektórych pracach programowych rozgłośni katowickiej w minionym rok a. Nadawała ona kilkugpdalnoy program — prac-watnir były to wiadomości I trochę matykł — jut w lutym 1943 r. Pólniej jako pierwsza a rotgioinl poUkich rozpoczęta pięeiotygodnlow* planowania pro crama, nawracając w ten ipoaób do spokojnej ooko jowaj pracy. Kto miał styczność a pracą radiową, ten wie, jakie to jest ważne, calowe | — tradoe.

Lubelski „Zdrój* zawiera ioW*suHc« materjay do tyczące rozwoju kultury regjonalnej | przypomina o popularny ut przed wojną poecie chłopskim. Jantku i Bugaja. Zwłaszcza cenna jest dla nas wiadomość, Ac ukazał zdą drugi tom ..Materjałów do dziejów Za mojtzesyzny" pod redakcją dr. Kłukowskiego. Tom I byl kapitalnym zbiorem dokumentów barbaayAstwa niemieckiego. Pamiętniki, notatki więAzdów | party trhoąłr surowym realizmem I niejednokrotni* zapowiedzi prawdziwych talentów litera/kich

Btworsyta uajlepszą nrkiestr* i t uporom rralliowala literacki w tak ni«*fitrrackim środowisku, Ja-Katowice. Nadała kitka alacbowiak Katowic

KTT

kiego Teatru Wyobrainl. t których wyróżniły aią K. Oamaóctyka „Usną Schneider" (pin

i ..Ziało

•drukowana w O

DRZE nr SW£ W. Sirwcrrh. „Zalog* A. H.um gardłem „Tchórz¹ I P. Kubista w radiofooisacjl t. Iliarowakicgo ..Ballada o hawirrskłm Śląsku", 8two nyla dwa typy audycyj wesidyfh, gwarową ..Nie •Wieliczki u Karli* ika*¹ I eksperymentalną „Wesołą anteną**, (ho)

NOWE PISMO „f»LĄSK*\

Zapowiedziany part na* w octatnim aumero pierwszy numer miesięcznika p. d. „Śląsk" jut ale ukazał. WlUjąc bratni organ tycieuiami waiclkicj pomyślności, z przyjemnością wyraiamy opinią. Ae wydawnictwa nasz* będą aią mogły doskonale wzu pełnia*. Redagowane Jsat to plamo proa pro fetorów oni wersy tetu wrocławskiego; Stefana KncjTÓakWgo, Kazimierza Majewskiego. | Ludwika Skonana, oraz proz znanego poetą Edwarda Kozik owakiego. Począwszy ud poziomu artykułów ł przykuwającej uwagą czytelnika od pierwszej do ostatniej strony trcici, poparz dobre wyczucie estetyczz* w układzie caloifi. w doborze czcionek tytułowych, płąkny druk l Uu •traćje. ai po ujmującą szalą, wszystko stanowi o tym, ae jeleniogórska inicjatywa, która I w Innych dtłr dżinach (n. p. teatr; poszczyci* aią mole dobrymi wynikami, w atworrealu wfazaego plama odniosła pełny sukces.

Miesięcznik „Śląsk¹* skupia główną uwagą na •prawach historii \ kultury drlrlnlcy nadodnahskiej, podkreślając jej polikość która rozciąga aią takie na lewy brzeg (kiry (Kazimierz Pi wartki). Kama

redakcja pisze we wstąpi#: „Bieg historii •prawił, U niezłomny lud śląski dociekał aią dnia wyzwolę ala, a poi skoś* ziem śląskich. osłaniana długo pako •tern Dlrniierkotrl. mole ujawni* oblicze swe światu, .^prawie ujawniania tej polskie! oraz ukrywania polskiej wspólczesnoAd w chwili bielącej na ślątku ma stuły* cniesJe.cznlk „Śląsk**.

Wśród autorów pśv r wrogo numeru wystąpili m. I. Anna Kutarbiamka (Źródła I charakter kultury wąl •ląskiej . Stefan M. Kuczyński (Bitwa pod Legnicą 1*41 r.j, Tadeusz Mikulski (u Pnymusowym, kUku-naatodnlnwym pobycie Słowackiego we Wrocławiu, mianowicie w hotelu „nod Złotą Gęsią'* w roku 1831) I Witold Tasiyckl (Siadami jązyka polskiego aa Śląsku), Bardzo Interesująco zapowiada tlą zaprowa diooy sUły dział, zatytułowany „Postacie Alaskie" który w plrrwaiym numero Mtyzod sylwetki Awlętej Jadwigi i Jerzego Samuela Bandtkłrgo. (aw.)

KRÓTKIE SPIĘCIA.

We wstępnym artykule nr. V „Kulnlcy** Żółkiewski trochę •luunte atakuje ospałość i brak elsmeaurnego oczytania dzisiejszej ndodziriy. t’wagi te. prtypoml-aającr gderanie starego w u Jasaka, „za moich to etatów. pani dzleju", przydają mu wieku I powagi, a

zantów

dawały fifK.w

Wodny redakcji „Zdrój** powinien ponczyć p. I. N. K.. który robił paegląd „Nowych ksiąłek** w nr. 5, Ae Boy-telrAski miał na imię Tadeusz, a nie St.(afitfttawY), lak z uporem recenzent twierdzi.

^Tygodnik F«wsn»chny* osUtulo traci oddech, robi ąię coraz bardziej etatecmy i nudny. Nawet Kkslel, ten kieszonkowy Rejtan naszych czasów jakoś z markotniał. Za to przybyło ogłoszę*. Mośna I tak. „Ty godnlk Powszechny*' czyta się oczywiście „Pod w|nV\ •Uatego te rubyke redakcja rozazerzyU na całą osUtnię •tnmą, gdzie pnsprowadzoao dosrwpmz ohnaAnałę ała bostek naszych znakomitości. Zwłaszcza dobrano tlę do skóry A. M. świniarskiemu, diagnoza psychiatrów •twierdziła u niego ciężki wypadek — elephantiaaia oiegalomaalca.

(TsUtal numer .Odrodzenlg" Jeszcze nie Jest cały poświęcony Priybosśowi, którego zamieszcza dwa dowcipne wiersz*. Zawiera on, oczywiście ar. 10 „Odro-dteniA". dobrą proz* PytteknwBhkgo. „DwadzteścU-citery godziny śmlerrk*⁴, są tó przeiycU konspiratora pochwycnoego i bronią | blhutą, który mimo katowania ale wydaj* towarzyszy g organizacji. Wacław Kubacki proponuj* dokształcające kursy dla literatów. Zbigniew Bieókowskl wysUwU tygodniową cenzurkę

fil

prasie. Na ostatniej ttronls mamy paretojny | Dygata, I szaUAsko śmiejącego się Brezę, którym udał aią sztuką „Zamach** aa kaaą teatru Klowac kiego w Krakowie.

„Dziś I Jutro'* zamieszcza doskonalą Pieśń o Fla dte" pióra niedawno zmartwychwstałego K. I. Gałczyńskiego. Katołicyam dynamiczny, który musi dą-Ayć do paemian ustroiowyeh I socjalnych, omawia Witold Bieńkowski, a Wojciech Kątrzydskl naświetla opory na Jaki* iialrsHa idsa zbllienla I trwalej przy jalnf poi aa o-rosyjskiej.

Htronuktwo Pracy wydało tygodnik pt. „Odnowa".

ityczny stronnictwa przedstawiają Karwi tiwirn Studentów łcs. ezłooek K. R. K.

Program

W ‘

hej w stułbie opołrrzne

Bukowski poiłkrcśla walory Inicjatywę |

»J. Bardzo ciekawy (*st ] «e Szwecji, podaje aiereg

trsgy PannsokoweJ

anegdot o ccwzrią.yrh tam Polakach, zwłaszcza zabawna leet hlstorja o dww byłych wlęAciach t obozów nieuileckłcli, którzy pościł do króla tiweckSrgo na skargę, bo zmuszano ich do łykania parni obiadem tytki tranu. Ompa literacka „Próg*' w spełnia dział artystyemy, nirslustnie zepchnięty na goniec przn umleuicziińą w środku kronikę stronnictwa. Pismo warto przrjro*. Aga.

KUPIĘ wnysUde tomy „Rocznika Lł-termekiego". — /glov/rnia do redakcji „ODRY" g podaniem ceny i stanu książek.

nadto krytyką stosunków okupacyjnych. Al* nie jest drobnostką I trudne jest do pojęcia oświmtcunle laterańskiego biskupa turyń»klego, który mówiąc o pomordowanych w Buchenwaldtk Polakach zauwaiyt cyulcknie: „«Matecznie sporo jest tych Polaków** Pumo angielskie stwierdza pay tym! „Owa apatia w stosunku do cisrplwaia ludzkiego Jest najgorszym dziedzictwem aazliatu". Na margtnetis problemu za granicznych robotników, wywiezionych do Niiuwlee na roboty, czytamy, Ae „mstar.i# wśród Niemców dzir dzictwo po ich pobycie: niemiecka nienawiść przeciw

zaś obłędne \ Pod ról u teorie nlsmlcc

^____ I. tyciu prywat

nym Niemców. O ile uznano Już „równość rasową*' Aydów, o tyle Słowianie wciąA jeszczs aa dla nlrh za prymitywni, za malowartośełowi. Pouczające są uwagi angielski* o niemieckich mitach. ..Zamieśtanie poił tyczne w Niemczech spowodowane Jest równlei lytn, śa spnymieaeńcy nio doceniają niemieckiej siły tra dyeji. Niemiec reaguje bardu, silnie na myślenie wsi. gdzie konaolhlacja poglądów, wobec lepszej sytuacji materialnej, postępuj* szybciej. Tam tei nar o. drić się mola dowt mit niemiecki, który po ukoi) cieniu okupacji obalić mole | najlepiej zorganitowany rwch komunistyczny.

»*y

■w

t^Drh nauciania

:h komunistyczny. Klary mit powstanie zaraz, gdy pojawił sis nowy IlitJrr. Większa uwagę taeba rócić na uniwersytety, gdzie przy odpowiednich »« lach neurlania mógłby iwwstać nowy i Tyle pismo angielskie. Jak na razie jed sytety nteiuleckio wcl rowskimi.

ruiuantyim **

nak uniwer wciął Jeszcze śyją mitami hiUe

Przypomnimy Jeszcze wypadki w Erlsngen. W po czątkacb maren paybyt tani z Monachium wysłannik rządu dla zbadania nasUwirnia stodewtów (Gssinnung der Studrotensrkafl), 0» komisarz stwierdził, Ae d« monstrancj* studenckie podczas przemówienia pastora Nlesaoellera nie były zwrócona przeciw jego anty* hitlerowskim uwagom lecz przeciwko określaniu winy narodu niemłsekirgo. I wrswzclo — jak plaso o tyin „Dsr Tngmplćfnr* Nr. 45 z dnia rf lutego INI — komisarz wy urósł ogólne w mianie, Ae studenci arian-gacy pragną się przede wszystkim uczyć. I na tym zdaje się zakończą tlę dochodzenia w sprawie tej ni*' bywałej hitlerowskiej demonstracji Am uniwersytetu nie zamknięto ani nikogo ais aresztowano, a męczeński pastor nie uzyskał nawet • naleinsj uu satysfakcji.

Ta sama gazeta w nr. 4ó intnioszcza artykuł wslę poy komentatora radia monachijskiego Herberta Ocss nera o młodzieśy niemieckiej Jako o problemie ląiędiy narodowym. W artykule tym, pisanym w chwili, gdy w Krlangen podnosiło ale groiukł* studenckie heli. czy Urny: „Chciałbym powiedzioć całkiem otwarcie. Ae jakikolwiek europejski kongres młodzieAy lub studentów bez współudziału Niemców nie rozwiąże najbardziej gorących problemów młodzieżowych". Jakie to •obi* wyobmiają Niemcy? 2e obok awanturnika s Erlangen J webrwolfowca z Getyng) zasiądzie do współ nyrh obrad angielski bohater spod Tobruk u l polski więzień Oświęcimia, obecny student wrocławski? Gfssoer broni dalej dwudziestolatków uwalając, le jest nonsensem iądać dla nich kaij za ich trsyletnlą paynalclność da Hitlerjugend. Ni* do«UJs jednak. Is z tych dwudziestolatków składała aią młodsza waatwa oficerów oznaczających się wyjątkową zwie-aęcośclą.

Problemem, który poruszył umysły nlmiirckle. Jest sprawa Nadrenii. Wszyscy politycy niemieccy taj mają się nią gorliwie. Frant Dahłem w komunistycznej „Dewtsche Volktiritung" ar. 43 pisze, le ,Je41l Berlin jest głową Niemiec, to Zagtcbłu Ruhry Jest sercem naszego kraju, bez którego nie da alę iyć". Pod adresem Francji za« pisze Dahlsm, «e nie oder wanie Zagłębia Ruhry od Niemiec ale saUtczenle sil faszyzmu ( reakcji w Niemrzech Jest najlepszym tabel pieczeniem Francji na jej granicy wtełunlnlcj. W tej samej sprawi* zabrał głos na publicznym zgromadzę nio w Drriaic przewodniczący Uail Chnelcljanako. I>emnkralynn*j Jakub Kalser. Prosił oo w imieniu mlodricAy francuskiej I nlemlrckej o zaufanie dla Niemców, o zaufani* Ich demokratycinym przywódcom, którzy Nadrenią uczynią najspokojniejszą niemiecką prowincją.

Czytając prasę niemiecką na katdej stronicy napo tykamy na coraz nowsze śądanla, coraz mniej natomiast Jest |*orachunków z pmwzłością. Niebywale wystą pieni* obrońcy Gestapa dr. tyrkD ^w Norymberdze, stwierdzającego absolutną niewinność Gestapa co fs? miej do roku HW, dziennikarz* niemieccy smlsścłłl

w petitowych sprawozdaniach z proccsw I saios tylko „TBgtUhe Hundschau" pozwoliła aobis na maleńki komriitarz. /a to rozwija alą bujnie nlemisokls Aycl* kulturalne, ogarniając w-scyttkio kręgi spoić rzeństwa niemieckiego.

Od ^4 do SI marca trwał będzie w całych Nir * fiKk tydzień knłtnralny, który pokazać ma Jednolite oblicze narodowej kultury ntrmiechtrj. Iltsbm ty-C od u ta jest powiedzenie pewnego polityka; „Kułtara moniecka jako podstawa niemieckiej jedności.** ciekaw, niech zgadnie, ile w tym powkdiralu jest hitlerowskich wspomnień. Wepótorgani zator ką tego i) godnia Jest równlei niemiecka partia komunistyczna.

ttśród zapowiedzi nowyck luiąiek pojawiła się ta powie.)! wydania wszystkich dramatów Friedricha Wulfa. W druku są taki* dzielą dramaty czar Waltera Kiewcrta. Oskara Mani Grafa. HcrW«U Wendta ł Gńnthera WeUenboma. W lutym ukazał slą w Berlinie pierwszy numer gazety chińskiej p. t. Ping-Pao" („Pokój*'). Ponadto ukazują slą w Bsriinle pisma w kilkunastu innych Językach.

Szczęśliwy Beri la zostań lt wkrótce zaopatrzony w wydawnictwa amerykański*. Kabla ksląlka, wydruk*, waaa po niemiecku w Nowym Jorku, kosztować będzie jrdoą markę. Wśród saiiowicdzianyck znajdują aśą zarówno dzieła literackie, jak I historyczne, gospodarcze 1 Inne. Poza tym Wrllńctycy koaystać mogą a „American Uhrary**, która posiada kilka tysięcy książek amerykańskich I ponad sto aktualnych amery kańskich dzienników | ciasopimn. Sympatyczny major Bittrr z Kenrico «óntrol Nertlott payjmowal pras* berlińską, której pnyrzekl rcgulams dosUrcsanl* całej prasy amerykańskiej.

Pay otwarciu uoiwersytetn w Rot lock u, hrtaciego ciury fakultety 1 iześeiuart studentów, zdarzyło tśą Jego Magnificencji profesorowi Rlsnacckerowi, iv zapomniał nagle, jakich mają Niemcy sąsiadów. Bo wian mówiąr o grmuicy wschodniej, przez cały oaaa brat za sąsiada Związek Radziecki, przeskakując w ■wrj myśli Polską. Inna tlofą myśli Ricnmeckcra było zdanie. As „uniwersytet nie mote być instytucją apolityczną .

€1 i czy tętników, którzy w bielącym numeru Odry nncczytają r»|*oitai t polskiej ctęscl Zgorislca, z ciekawością dowiedzą się czegoś o Życiu po drugiej stronie Nlsy lutyckieL nlrunleckiej części Zgorzele* Na razie mośemy- im donieść o Ayclu teatralnym tam tego Zgorzelca. Miasto to jest nazywam- w prasie niemieckiej bastionem niemieckiej kultury na ruble zacb wschód nich, zajmują się nim gorliwie | poeylają mn uajlrpaiyeh aktorów l muzyków. Zgorzelec jak * pierwszy po Berlinie wysUwil sztukę HtirsU l«ummera ..Tysiącletni Reich", tu „Profesor Mamłok* Friedricha Wolfa wystawiony .został jako prapremiera. Tw uczczono manifestacyjnie śścrkardta IU «i tmamia wy-stawieniem ,Klgi'\ wysuwą t akademią.. Cala ta uroczystość mtala charakter antypolski | |«ooiekąd l«rw».»kacyjny. Wiadomo przecież, gdzie lyjs llaupr mann W wysuw lenia paygotowanr eą Moliera „Kkąplec", Alsl>«rga „Wetępn* śledztwo*' j Htrksplra „8«'n nocy letniej** z uiuzyką Meudelsobaa. Ponad to czynna jest In operetka | pnyJcAdśa opera. Porów najmy teraz sobie te bujność z wyacholętym strwmU. uirm tycia kulturalnego polskiej części Zgorzelca. Wnioski będą Indrsne. Nirmcy j«A rsabmja program kulturalny dla swoich siena zrachńolch, nr waśni jeszcze nie mamy swojego pełnego progimu kultura) •ego dla Ziem Zachodnich.

Na zakończenie dla miłośników teatru kilka włości o teatrach berlińskich. Jest Ich 14 I z wielkiego repertuaru wystawają w mami „Madame llntterfley . „KikoJę ton" Midiera, „Kawaleria RusGcaan" I „Ba jazio". Itseita wystawia komedia i dramaty z okręt i oaturaimnu i wepólciesoe a dwa rarieCe dalą program »vwol_r a najlepszymi komikami aren nirntWktak. Pay tyui .Palzst" ni* omlssaka w codiironej rekli mis prasowej zaznaczyć, le teatr jest dobrze ogaaay.

(wiąz)

„ODRY" nlr moic braknąć w śwIHII-cach całego kraju. — Numery jej lo prawdziwa encyklopedia dzlejówr, życia I wiary polakiego Zachodu. — W administracji pisma jeal do naby* c i a jeszcze pewna ilość roczników „ODRY" po cenach zniżonych.

Redaguje komitet. Redaktor naczelny: Wilhelm

Szewczyk. Adres redakcji: Katowice. J. Maja 86a

(II P\ tri. W3-5B. Adres administracji: ul. S. Kain 11 — Ogłoszenia payjmujs 8p. W yd. „Czytatnlk , ul. S. Maja 12. PrenumeraU miesięczna 14.— tl. kwart, tf.— zl. Druk: Drukarnia nr 9. Pp. Wydawn. „Czytelnik•*, Katowice. 9. Maja 12. Wjrdawca: Sp.

Wydawnicza „Czytelnik** Nr. R 1C45.

Przed 25 laty wu winach walki plebiscytowej

Niemieckie „magazyny plebiscytowa*' na Górnym Sląz ku. Oto wynik komisyjnej rewizji, Jak ją pnedstawta 17. ar humoryetynoego plama plebiasytowcgo p. n. ..Kocyndrr".