Wynagrodzenia należą niewątpliwie do ostatniej wymienionej grupy - bodźców. Możemy wyróżnić bodźce długoterminowe (long-term incentives, LTI) oraz krótkoterminowe (short-term incentives, STI). W kontekście wynagrodzeń do LTI zaliczamy m.in.: opcje na akcje, akcje, performance shares, systemy specjalnych ubezpieczeń pracowników; natomiast do STI należą m.in.: premie, nagrody, nadwyżki akordowe itp.
2. Funkcja motywacyjna a pozostałe funkcje wynagrodzeń
Płace mają zupełnie inne funkcje do spełnienia z punktu widzenia pracodawcy, a inne z punktu widzenia pracownika. Różne sposoby postrzegania wynagrodzenia przez pracowników i pracodawców wynikają z funkcji jakie ono spełnia. Można wyróżnić cztery podstawowe funkcje wynagrodzenia1:
• funkcja kosztowa - wiąże się z tym, że płace stanowią istotny element kosztów pracy, a tym samym kosztów całkowitych przedsiębiorstwa, wpływając na konkurencyjność cenową produkowanych wyrobów, czy świadczonych usług. Funkcja ta jest istotna głównie z punktu widzenia pracodawcy, co nie oznacza, że nie ma znaczenia dla pracownika. Kosztowa funkcja pracy wymaga rozpatrywania jej zarówno na poziomie przedsiębiorstwa, jak i pracownika. Na poziomie przedsiębiorstwa należy oceniać poziom kosztów i osiągane wyniki. Taką samą ocenę można prowadzić na poziomie pracownika (jaki jest koszt pracy związany z utrzymaniem pracownika w firmie oraz jakie są jego wyniki w pracy);
• funkcja dochodowa - jest istotna przede wszystkim dla pracownika, ma też znaczenie dla pracodawcy. Wynagrodzenie stanowi dla pracownika dochód, który służy pokryciu kosztów utrzymania jego i osób pozostających na jego utrzymaniu. Wielkość tego dochodu, jakim rozporządza pracownik na rynku, służy do zaspokajania potrzeb materialnych i niematerialnych jego i rodziny. Inaczej mówiąc ich wielkość determinuje stopień zaspokojenia potrzeb osobistych. Płaca rozpatrywana jako dochód powinna zapewnić pracownikowi co najmniej zaspokojenie potrzeb bytowych jego i rodziny oraz zagwarantować odtworzenie zdolności do pracy i rozwoju osobowości. Niespełnienie przez pracodawcę tego warunku ma negatywny wpływ nie tylko na pracownika, ale i przedsiębiorstwo, przy niskich płacach trudno bowiem utrzymać w
4
Na podstawie: S. Borkowska, Strategie wynagrodzeń. Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2004, s. 18-21 oraz A.Pocztowski, op. cit., s. 329-331