1629289806

2.2 Metafory epistemologiczne

Przyjęcie określonych założeń wynikających z paradygmatów, a co za tym idzie założeń dotyczących natury rzeczywistości, pociąga za sobą uznanie pewnych możliwości jej opisu. Z założeń ontologicznych, czyli paradygmatu powinna wynikać epistemologia. Jak już zostało wspomniane, każdy paradygmat pasuje do określonych przekonań o tym, jak nauka ma opisywać rzeczywistość. Taki zestaw przekonań wyraża się w postaci metafory epistemologicznej (Kostera, 2003)

Jak podaje Podręczny Słownik Terminów Literackich (Głowiński, 1994, s. 135, cytowany przez: Kostera, 1998, s. 61), metafora to:

wyrażenie będące niezwykłym uczuciem lub połączeniem słów, które w nowych okolicznościach lub związkach zyskują nowe znaczenie... Powstaje ono zawsze na fundamencie znaczeń dotychczasowych jako ich przekształcenie, przeniesienie, rozszerzenie, uatrakcyjnienie, itp.

Inaczej mówiąc metafory obrazowe porównania jakichś zjawisk z innymi. Często wykorzystujemy ją do podkreślenia i uatrakcyjnienia naszej wypowiedzi, a więc dla wywołania wrażeń estetycznych.

Metafora epistemologiczna łączy w sobie cechy „zwykłej” metafory, ale jeszcze i czegoś więcej. Metafora ta umożliwia opis studiowanych zjawisk. W badaniach organizacji jest ona podstawowym językiem i głównym sposobem widzenia i opisu organizacji. To również podstawowe założenie badawcze przyjmowane jako drugie w kolejności, po paradygmacie.

W badaniach nad organizacją, pozostając w nurcie interpretatywnym, wyróżnia się między innymi następujące metafory epistemologiczne: teatr, kulturę, świątynie lub tekst (Kostera, 1996). Chcąc badać rolę kierowniczą przyjęłam za najbardziej odpowiednie dwie pierwsze pozycje. Kultura, jako metafora rdzenna o według mnie widzenie organizacji jako kultury (Czarniawska-Joerges, 1992, cytowana przez: Kostera, 2003). Dzięki metaforze teatralnej natomiast, jesteśmy w stanie wyróżnić    i wyeksponować znaczenie jednostki

podczas tworzenia życia codziennego w organizacji - mam tu na myśli głównie pojęcie roli. Przedmiotem badań będą zatem ludzkie działania, prowadzące do wywołania pewnego obrazu aktora w oczach innych ludzi.

15