1999020847

(29) KLIMATOLOGIA OBSZARU BAŁTYCKIEGO 91

Ogólnie zauważyć można, że poza obszarami wybitnie kontynentalnymi i leżącymi w cieniu gór, ląd ma więcej opadów niż basen wodny Bałtyku. Mniejsza ilość opadu nad morzem i wybrzeżami wytłumaczyć się da brakiem tam prądów wstępujących (konwekcyjnych) wobec równości powierzchni morza oraz mniejszą ilością ciał higroskopij-nych, służących jako jądra kondensacji. Efekt ten obserwujemy tak samo na mniejszą skalę na wyspach: np. wyspa Oland ma w środku 550 do 600 mm opadu, a na wybrzeżu poniżej 500 mm. Gotlandia ma również we wnętrzu wyspy blisko 500 mm, na brzegu mniej niż 500 mm. Na obu tych wyspach brzegi ich południowe mają najmniejsze sumy opadu na całym Bałtyku — poniżej 400 mm (Kalmar 356 mm). Wzrost ilości opadu wgłąb lądu jest dość szybki i zależny od rodzaju, wysokości i ekspozycji wybrzeża itd. (Naprzykład Hel ma sumę opadu 489 mm. Lauenburg 657, Królewiec 690 mm), Kraje otaczające Bałtyk otrzymują znacznie więcej opadu: Szwecja południowa ma 600 do 650 mm. Niemcy, Polska i państewka nadbałtyckie od 550 do 650 mm, Finlandia południowa 550 do 600 mm.

Przebieg roczny opadów jest tego rodzaju, że maximum występuje na całym obszarze w sierpniu i wrześniu, a więc tak jak w klimatach morskich, minimum występuje natomiast w lutym i marcu, na wyspach zaś dopiero w maju. Na wybrzeżach Bałtyku maximum występuje zwykle jeszcze później — we wrześniu i październiku. Na taki rozkład wpływa to, że oziębione powietrze z nad lądu miesza się z cieplejszym jesienią powietrzem nad Bałtykiem — co sprzyja kondensacji. Naod-wrót, niedobór opadów na wiosnę można sobie wytłumaczyć prądami konwekcyjnymi, powstającymi przy mieszaniu się szybko nagrzanego powietrza z nad lądu z wilgotnym powietrzem z nad morza, które się przy tym procesie osusza.

Wiosenny niedobór opadów mniej może daje się we znaki na północy, gdzie wtedy jeszcze leżą śniegi, ale w Skandynawii południowej cierpią przez to często zasiewy.

Wyznaczywszy na mapie granicę między przeważającymi opadami jesienno-zimowymi a letnimi, stwierdzamy, że zarysowuje ona kontur Bałtyku.

Liczba dni z opadem w ciągu roku wynosi na południowym Bałtyku i w pasie przybrzeżnym 170—190, zaś na wyspach i samym wybrzeżu oraz na szkierach fińskich 130—160, miejscami nawet tylko 120 dni.

Śnie g. W porze zimowej część opadu spada w postaci śniegu. Znaczna rozciągłość Bałtyku z północy na południe powoduje duże róż-