1999020784

(11) KLIMATOLOGIA OBSZARU BAŁTYCKIEGO 73

try o średniej szybkości 10—11 metrów na sekundę trwają przez kilka dni z rzędu, a maksymalne prędkości wiatru mogą dochodzić jesienią i zimą do 35—40 m/sek.

Oczywiście długotrwałe i silne wiatry na Bałtyku nie pozostają bez wpływu na masę wody, lecz powodują różne zjawiska hydrograficzne jak: sejsze, dość znaczne wahania wodostanu, nawet są przyczyną powodzi (ujście Newy), wpływają czasem na wylewanie się wody z Bałtyku przez cieśniny duńskie, innym razem spędzają masy wody na jeden brzeg, zalewając nieraz osiedla itd.

4. TEMPERATURA POWIETRZA.

Temperatura jest tym czynnikiem meteorologicznym, który stoi w ścisłej i pierwotnej zależności od szerokości geograficznej i nadaje się do klasyfikowania stref klimatycznych, to też jej należy poświęcić więcej uwagi.

Różnorodność klimatów obszaru Bałtyckiego uwidacznia się dopiero w rozkładzie temperatur. Mimo położenia na dość dalekiej północy, jest Bałtyk, dzięki wpływowi prądu zatokowego, uprzywilejowany pod względem termicznym. Wszak na zachodnim brzegu Norwegii mamy największą na świecie dodatnią anomalię termiczną, wynoszącą w styczniu 28°. Anomalia ta poza tym jest dodatnią w ciągu całego roku na całym obszarze Bałtyku i wynosi w styczniu średnio od 10° do lt)°, a w lipcu jeszcze od 0° do 4° w Szwecji północnej. Całoroczna dodatnia anomalia jest obok przebiegu rocznego ciśnienia cechą wyodrębniającą Bałtyk od sąsiednich krain.

Dalszym czynnikiem, warunkującym rozkład temperatur, jest bliskość masywu lądowego Rosji, skąd wpływy kontynentalne, niepo-wstrzymywane żadną barierą górską, mogą przedostawać się w całej pełni szerokim frontem i, zwłaszcza zimą, przy odpowiednim układzie cyrkulacji atmosferycznej, modulują stosunki termiczne Bałtyku. Nie bez wpływu na temperaturę Bałtyku jest łańcuch gór Skandynawskich, który zmusza depresje atlantyckie do omijania go od południa, tak że ciepłe wycinki depresyj zwykle wypadają w południowej części Bałtyku, na tyłach zaś depresji dopływa z Oceanu Lodowatego chłodne powietrze, zimą nawet arktyczne, nad obszar Bałtyku północnego. Wreszcie sama masa wody Bałtyku, nagrzewająca się wolno i również wolno oddająca zapas ciepła otoczeniu, łagodzi nieco różnice termiczne obszaru Bałtyckiego. Łagodzący wpływ sięga jednak tylko do najbliższego wąskiego pasa przybrzeżnego; wraz z oddalaniem wgłąb lą-