2091575822

MEDIAMORFOZA - RZECZ O PRZYSZŁOŚCI MEDIÓW

• • •

25

się technologii. Wynalazek druku w Chinach trafił na ideograficzny system pisma, co zasadniczo ograniczyło możliwości jego zastosowania. W sytuacji, kiedy język wymaga opanowania 20 tys. ideogramów zastosowanie druku przez długi czas było bardzo ograniczone (tą techniką głównie drukowano pozdrowienia i obwieszczenia, a chińska gazeta jeszcze w XX wieku miała przede wszystkim postać jednostronicowego arkusza). Skład komputerowy oczywiście przełamał te ograniczenia¹.

Doświadczenie historii rozwoju mediów i komunikowania, zarówno w perspektywie społecznej, jak też postępu technicznego, zdaje się wskazywać na istnienie kilku ważnych okoliczności, które powinny być brane pod uwagę, jeśli nie zamierzamy pozostawać na skrajnej pozycji „techno-fobów” lub „techno-entuzjastów”¹². W szczególności konieczne jest wskazanie, że:

1.    w rozwoju nowych technologii ważną rolę do spełnienia mają siły społeczne, polityczne i ekonomiczne;

2.    technologiczna wartość wynalazków i innowacji nie przesądza o ich szerokiej akceptacji;

3.    dla rozwoju technologii konieczne jest zaistnienie pewnej szansy i motywacji społecznej, politycznej lub ekonomicznej¹³.

Rozwój radia stanowi wyrazisty dowód tego, jak technologia jest zależna od otoczenia, w którym powstała. Już we wczesnych latach 30. odkryta została modulacja częstotliwościowa (FM), która wykazywała znacznie lepsze właściwości propagacji niż wówczas stosowanej modulacji amplitudowej (AM). Jednak jej rozpowszechnienie i sukces rynkowy nastąpił ponad 40 lat później, a w przypadku Polski okres ten wyniósł ponad 60 lat (w stopniu podstawowym z przyczyn ideologicznych, a więc braku zainteresowania władz rozwojem prywatnej radiofonii). Historyczna analiza wskazuje, że swoje upowszechnienie technologia ta zawdzięcza pojawieniu się kilku warunków:

■    powstaniu telewizji, której szybki rozwój wywarł istotny wpływ na ekonomikę stacji radiowych, a w szczególności szybko okazało się, ze wielkie sieci AM są znacznie droższe w eksploatacji niż obsługujące rynki niszowe sieci FM;

■    rozwojowi hi-fi (high-fidelity) oraz stereofonii i odbioru mobilnego (np. w samochodzie), co zdecydowanie zwiększyło zainteresowanie FM, które skojarzone ponadto zostało ze zminiaturyzowanymi odbiornikami;

■    ignorowaniu przez wielkie sieci radiowe pewnych gatunków zyskującej na popularności muzyki np. rock-and-roll, jazz, blues, co skłoniło odbiorców do poszukiwania alternatywnych propozycji programowych

Mediamorfoza jest zatem procesem złożonym, który dokonuje się pomiędzy subiektywnymi potrzebami odbiorców, konsumentów, klientów (potrzeby kulturowe), stanem konkurencji na rynku mediów, istniejącą strukturą polityczną i jej zdolnością do uwzględniania

1

S.V. Jones, Chinese characters encoded for computers „The New York Times” 1987, 8 August, s. 18, 34.

F. Barwise, K. Hammond, Media, Warszawa 2000, s. 71.

B. Winston, How Are Media Born and Developed? W: J. Downing, et al., Quesiioning tlte Media: A Crititical Introduction, Thousands Oaks 1995, s. 54-74.

W Polsce okresu realnego socjalizmu słuchano nic tylko Wolnej Europy, aletakże np. Radia Luksemburg, które nadawało nowości zachodnich list przebojów.