2091575841

35

WPROWADZANIE MODELU MEDIÓW PUBLICZNYCH W POLSCE

można wobec tego pominąć znaczenia nowych technologii dla transformacji systemów medialnych i dla rozwoju demokracji w Europie Środkowej.

Podstawowym czynnikiem zewnętrznym dla wprowadzania mediów publicznych w Polsce jest, po pierwsze, przejęcie tej koncepcji z doświadczeń praktycznych i rozważań teoretycznych państw zachodnioeuropejskich oraz, po drugie, otwarcie polskiego systemu na swobodny przepływ informacji oraz form przekazów, a także bardziej już ograniczony przepływ kapitału, inwestowanego w media. Swobodny przepływ informacji oraz umiędzynarodowienie form przekazów nie byłoby możliwe bez zmian politycznych, a wśród nich zniesienia cenzury i ograniczeń wolności słowa i działalności skierowanej na wydawanie i rozpowszechnianie przekazów. Budowanie tego modelu miało i ma na celu maksymalne zaspokojenie potrzeb obywateli, wynikających z ich podstawowych praw obywatelskich.

Analiza wprowadzania modelu mediów w Polsce z założenia musi być wielowątkowa i wieloczynnikowa. Podstawowe pytanie, jakie należy postawić, to jak badać media publiczne, a zwłaszcza stan ich przystosowania do rzeczywistości i poziom (zakres) wypełniania misji publicznej. Dyskusje ostatniego półrocza w Polsce wskazują także, że istnieje potrzeba zdefiniowania terminu „misja publiczna”. Ciągła weryfikacja jego znaczenia wynika m.in. ze zmian politycznych, gospodarczych oraz ewolucji technologicznych uwarunkowań działania środków masowego przekazu, które na nowo definiują sytuację, w jakiej działa publiczność - obywatele w relacji z państwem. Proces transformacji politycznej i gospodarczej oraz ciągłych zmian technologicznych tworzy ramy dla analizy modelu publicznego funkcjonowania mediów i prowokuje pytanie, jakie znaczenie ma ten model dla społeczeństw w okresie transformacji.

Podstawowe pytanie dla tejże analizy dotyczy podstaw filozoficznych przyjętego modelu mediów. W sytuacji polskiej model mediów publicznych był reakcją na długoletnią praktykę centralistycznego zarządzania nimi, wykorzystywanymi głównie dla celów propagandowych, a kierowanymi, zwłaszcza w momencie odradzania się środków przekazu po II wojnie światowej, zgodnie z zasadami marksistowsko-leninowskiej teorii prasy (prasy nowego typu). Koncepcja publicznych środków przekazu wprowadzana w Polsce jest wcieleniem „mitu modelu publicznego”, bardzo popularnego w całej Europie. Pod pojęciem „mit modelu publicznego” nie kryje się ocena negatywna: kategoria „mitu” pozwala na pokazanie złożoności koncepcji, która zyskuje popularność i jest intuicyjnie rozpoznawana raczej niż poddawana racjonalnej analizie. Nośność „mitu mediów publicznych” można przyrównać do nośności „mitu demokracji”, a jego podstawy filozoficzne tkwią w koncepcjach demokracji i społeczeństwa obywatelskiego oraz w kategoriach łączących się z pojęciem państwa dobrobytu.

Analiza środków przekazu o charakterze publicznym w Polsce dotyczy także sposobu ich wprowadzania, klasyfikacji istniejącego modelu oraz perspektyw rozwoju, z głównym pytaniem, czy stan obecny to stan przejściowy?

Uściślijmy, jakie cechy uznamy za charakterystyczne dla mediów określanych jako publiczne, a poprzez to - jakie elementy powinny znaleźć się w definicji mediów publicznych:

- dostępność terytorialna: środki masowego przekazu, określane mianem publicznych powinny docierać do wszystkich odbiorców (na ogół śą to mieszkańcy terytorium danego państwa), niezależnie od miejsca ich zamieszkania. Obowiązek zapewnienia tego powszechnego dostępu spada na instytucje państwa. Polski system mediów publicznych warunku tego nie spełnia, podobnie jak wiele innych systemów w Europie.