2091575843

36

BEATA OCIEPKA

W niektórych państwach jeden z kanałów mediów publicznych jest emitowany drogą satelitarną lub kablową, co zawęża krąg odbiorców. Obowiązek zapewnienia powszechnego dostępu do publicznych środków przekazu jest istotny zwłaszcza obecnie, gdy sygnał radiowy i telewizyjny powinien być przekazywany drogą kablową lub satelitarną do miejsc, gdzie nie opłaca się to drogą naziemną. Przywołując tu koncepcję rozwoju społeczeństwa informacyjnego, promowaną przez Unię Europejską, należy podkreślić, że idea pełnego i równego dostępu do klasycznych środków masowego przekazu o charakterze publicznym powinna być przeniesiona na wykorzystanie nowych mediów i nowych technologii w komunikowaniu publicznym. Brak zrozumienia dla związku między uniwersalnością terytorialną usług medialnych a zaspokojeniem potrzeb obywateli w tej dziedzinie, powoduje opóźnienia cywilizacyjne w rozwoju nie tylko mediów publicznych, ale całej gospodarki;

-    konieczną cechą mediów publicznych jest także dostępność techniczna, rozumiana jako wspólny system nadawania, umożliwiający odbiór wszystkim obywatelom;

-    powszechne i dostępne media publiczne winny wypełniać podstawowe zadania w kształtowaniu programu, a zwłaszcza różnorodności formy i treści, pluralizmu politycznego i wyważania poglądów. Jedna z centralnych zasad BBC mówi, że programy mają uwzględniać wszystkie interesy i gusta. Jest to poważny problem, zwłaszcza gdy chodzi o uwzględnianie gustów mniejszości;

-    podstawowe cele działania takich środków przekazu to zapewnienie publiczności informacji, edukacji i rozrywki;

-    media te wypełniają misję kulturową, rozumianą jako wspieranie rodzimej kultury i tożsamości narodowej oraz działanie na rzecz integracji społecznej;

-    warunkiem wypełniania tych celów i funkcji jest autonomia instytucjonalna, niezależność od władzy wykonawczej i niezaangażowanie, główną cechą publicznych mediów staje się zatem ich niezależność od rządów, oznaczająca jednak często zależność od parlamentów;

-    niezbędnym warunkiem jest uwzględnianie praw i interesów mniejszości etnicznych, narodowych, wyznaniowych i seksualnych;

-    szczególne zadania edukacyjne wobec dzieci i młodzieży;

-    mocno podkreślić należy warunek stabilności finansowej, który jest podstawowym czynnikiem zapewniającym rozwój mediów publicznych. W ich modelowej, brytyjskiej formie, telewizja i radio publiczne utrzymują się z opłat abonamentowych, rozumianych jako podatek widzów na rzecz mediów publicznych. Świadomość opodatkowania na rzecz wspólnego dobra, jakim są media publiczne, jest ważnym elementem budowania systemu demokratycznego. W większości państw jednak, w tym w Polsce, media publiczne utrzymują się m.in. z reklamy i dotacji państwa. Sytuacja ta staje się dla misji mediów publicznych niebezpieczna, gdy - jak w Polsce - wpływy z reklamy zaczynają przewyższać wpływy abonamentowe. Podstawową regułą działania mediów publicznych nie jest bowiem zysk, ale wypełnianie powinności publicznych przy zrównoważonym bilansie finansowym. W przypadku Polski uwarunkowania działania publicznego radia i publicznej telewizji sprowadzają się do zasady -jak to określił prezes TVP - Myśl publicznie, działaj komercyjnie.

Za głównych uczestników procesu wprowadzania modelu mediów publicznych w Polsce należy uznać: