223427879

ŚWIADKOWIE HISTORII

i stosunki w rodzinie — na to, żeby nerwy doprowadzać do rozstroju. Jeśli jestem względnie spokojny i pracuję (a nawet, by się nie poddawać, pracuję dużo) to to wszystko opiera się tylko na tym założeniu, że Ty jesteś bezpieczna i nic Ci nie grozi. Gdyby było inaczej, chyba bym oszalał. Pisałem tyle razy — nie wiem, czy wiesz co o mnie, czy choć jedna kartka Cię doszła. Spróbuję jeszcze innymi drogami. O Tobie nic nie wiem i przygotowałem się na to, że miesiącami wiedzieć nie będę. Chcę przynajmniej Ciebie uspokoić; Ty pewno biedniejsza, bo nie wiem, czy Cię tam wszyscy rozumieją i przypuszczasz pewno, że z nami dzieje się coś złego, bo z tego, co u Was opowiadają o naszych stosunkach, pewno nic dobrego nie wnioskujesz.

Staś był przedwczoraj w domu i zaraz wrócił; po świętach jadę do Sosnowca; może się tam wybiorę na parę dni. Mam kierować w Krakowie ekspozyturą Biura Prasowego — i referuję dalej sprawy węgierskie, które dają chwilami dużo do roboty. W ogóle sprawa polska stoi teraz lepiej. Rosjanie są w odwrocie — a akcję polską w Królestwie objęli Austriacy, co dla nas jest korzystne. Godzą się oni na połączenie Galicji z Królestwem. Dlatego do N.K.N. wstąpiła Polska Organizacja Narodowa Królestwa (Tokarz, Sokolnicki^5S) i zacznie się dalsze formowanie Legionów (4 pułk). Dotąd bowiem na werbunek pozwalali tylko Prusacy i dlatego P.O.N. zbliżyła się do nich. Okazuje się, że była to dobra nauczka dla Austriaków, bo są ustępliwsi i zażądali zerwania stosunków z Prusakami. Piłsudski, który z brygadą swą odznaczył się w bitwie pod Limanową, gdzie zdecydował się ogólny odwrót Rosjan — przyjmowany był z wielkimi owacjami przez Polaków w Wiedniu, a cesarz wyraził pochwałę dla Legionu.

Za to o N.D. dowiaduję się ciekawych szczegółów. Jeżdżą za armią rosyjską w Galicji i robią rosyjską orientację. Jest to szczyt głupoty. Kilku z nich jest podobno internowanych (Zamorski⁵⁹, Skarbek⁶⁰, także Stroński i Cieński⁶¹, lecz może to być plotka). Nie

przywódca prawego skrzydła, tzw. Frakcji Rewolucyjnej. Od 1908 r. inspirator tzw. obozu niepodległościowego w Galicji, twórca Związku Walki Czynnej i Drużyn Strzeleckich, z których u progu I Wojny powstały Legiony. W omawianym okresie komendant I Brygady Legionów.

^M Michał Sokolnicki (1880—1967), historyk, w latach 1914—1916 służył w I Brygadzie Legionów, od grudnia 1914 r. członek N.K.N.; po odzyskaniu niepodległości w polskiej służbie dyplomatycznej.

** Jan Zamorski (1874—?), polityk i publicysta, w r. 1907 i 1911 poseł do parlamentu austriackiego, w r. 1914 wydawco Ilustrowanej Gazety Polskiej związanej z Narodową Demokracją o orientacji prorosyjskiej, w listopadzie 1914 r. aresztowany przez Austriaków i internowany w Bad Hall.

•° Aleksander hr. Skarbek (1874—1921), ziemianin galicyjski, od r. 1911 poseł do Rady Państwa, członek CKN, od sierpnia do listopada członek i szef Departa-

1214