226618589

U dziewcząt skok pokwitaniowy jest nieco mniejszy, a szczytowa szybkość wzrastania wynosi przeciętnie 8 cm w stosunku rocznym. Późniejsza różnica w rozmiarach dorosłych mężczyzn i kobiet jest w głównej mierze wynikiem odrębności skoku pokwitaniowego. Dochodzi do tego zróżnicowanie w tym okresie tempa wzrastania, będące skutkiem zróżnicowanego również wydzielania hormonów. Przed skokiem pokwitaniowym dziewczęta i chłopcy mają przeciętnie tę samą wysokość ciała.

Wolniejszy proces dojrzewania charakterystyczny dla osobników męskich prowadzi do tego, że dziewczęta w wieku 10,5-13 lat są wyższe i cięższe niż chłopcy. Dziewczęta w chwili urodzenia, a nawet w okresie płodowym są bardziej dojrzałe pod względem rozwoju kośćca niż chłopcy. Będąc w tym samym co chłopcy wieku kalendarzowym, dziewczęta są w starszym wieku fizjologicznym. Przejściowa dominacja dziewcząt kończy się w momencie wchodzenia chłopców w wiek skoku pokwitaniowego, po której zakończeniu przewyższają oni dziewczęta o około 10% pod względem masy i większości wymiarów zewnętrznych.

Kości osobników męskich mają grubszą warstwę korową i gęstszą masę kostną.

U dziewcząt nasady kości kostnieją o około 2 lata wcześniej niż u chłopców. Górne i dolne powierzchnie trzonów kręgowych kostnieją już około 15-16 roku życia. Nasadami najwcześniej ulegającymi kostnieniu są nasady mieszczące się w obrębie stawu łokciowego. U osobników, u których proces kostnienia jest spóźniony nasady te kostnieją w wieku 18 lub 19 lat.

Kostnienie nasad w obrębie stawu kolanowego obserwuje się już w wieku 17 lat u wcześniej dojrzewających mężczyzn. Szczyty wyrostów kolczystych pozostają chrzęstne na swoich powierzchniach do około 18 lat.

Stąd wytłumaczalny jest fakt, że największa efektywność poprawy wad postawy ciała występuje do okresu pokwitania. Ostatnią nasadą, która ulega skostnieniu około 24 roku życia jest przyśrodkowy koniec obojczyka.

W momencie rozpoczynania skoku pokwitaniowego, niemalże wszystkie zęby są już uwapnione lub wyrżnięte: przeciętny wiek wyrzynania zębów stałych u dziewcząt wynosi 10,5 roku, a u chłopców około 11,5 roku.

Dzieci wcześniej dojrzewające są na ogół wyższe i cięższe od późno dojrzewających, a nawet na kilka lat przed początkiem pokwitania. Im wcześniej u danego ucznia występuje skok pokwitaniowy, tym bardziej jest on intensywny. Stąd u dzieci wcześniej dojrzewających udział skoku pokwitaniowego w osiągnięciu ostatecznej wyskości ciała jest większy, ze względu na wcześniejsze osiągnięcie całkowitych wymiarów ciała.

Najszybciej szczyt wzrastania na długość osiągają kości kończyn dolnych, następnie szerokość barków i klatki piersiowej. Odcinki dalsze kończyn dolnych są w swoim rozwoju bardziej zaawansowane niż ich odcinki bliższe. Najdłużej wzrastającą częścią ciała jest tułów, który w pełni kostnieje około 20 roku życia. Całkowite uformowanie się miednicy następuje dopiero między 22 a 23 rokiem życia.

Po skoku pokwitaniowym obserwujemy bardzo wyraźne różnice u obu płci w rozmiarach i proporcjach ciała, które w znacznym stopniu uwarunkowane są przez czynniki genetyczne. Jednak proces zmiany proporcji dziecka na proporcje człowieka dorosłego trwa dłużej u chłopców niż u dziewcząt.

Po skoku pokwitaniowym sylwetka chłopca, w stosunku do dziewcząt, charakteryzuje się większą wysokością ciała, dłuższymi kończynami dolnymi i górnymi, szerszą klatką piersiową, szerszymi barkami i węższymi biodrami. Elementem silnie uzewnętrzniającym różnice obu płci jest zmniejszający się u chłopców wskaźnik miedniczno-barkowy oraz zwiększający się u nich wskaźnik obwodów tułowia.

Większa długość nóg u chłopców, w stosunku do dziewcząt, to w głównej mierze efekt dłuższego wzrastania u nich tych kończyn przed skokiem pokwitaniowym ( skok pokwitaniowy chłopców w stosunku do skoku pokwitaniowego dziewcząt występuje przeciętnie dwa lata później).

Węższa miednica u chłopców związana jest z występującym u nich już w momencie urodzenia, mniejszym kątem rozwarcia kości łonowych, mniejszym wcięciem kulszowym i mniejszymi kątami panewkowymi niż u dziewcząt. U dzieci i młodzieży występuje dynamiczna zmiana stosunków pomiędzy trzema tkankami: kostną, mięśniową i tłuszczową. Wszystkie trzy stanowią o wielkości masy ciała.

-3-