Próby określenia pedagogiki opiekuńczej podejmowali liczni pedagodzy. Określenia pedagogiki opiekuńczej jako wyodrębniającej się części pedagogiki społecznej, podjął się R. Wroczyński. „Pedagogika opiekuńcza jest nauką pograniczną: formułuje bowiem podstawy planowanego działania w dziedzinach stanowiących domenę opieki (szerzej polityki społecznej) społecznej i pedagogiki”\ Nawiązując do poprzedniego określenia, J. Wołczyk zauważa: „główny sens pedagogiki opiekuńczej jako pedagogiki upatrywałbym w tym, aby mogła ona coraz lepiej i pełniej przedstawiać system wskazań umożliwiających rozwijanie działalności praktycznej, mającej na celu wspomaganie rozwoju dzieci i młodzieży oraz dorosłych, ludzi starych, jak też wspomaga działalność kompensacyjną w przypadkach tego wymagających”1 2. Wydaje się, iż autor ujmuje tę dyscyplinę zbyt szeroko. W dużej mierze metodologicznie trafnego określenia pedagogiki opiekuńczej podejmuje J. Maciaszkowa. „(...) pedagogikę opiekuńczą można określić jako dyscyplinę, która bada, opisuje i wyjaśnia fakty, sytuacje i procesy oraz istniejące między nimi zależności związane z tworzeniem warunków do zaspokajania potrzeb ludzi - szczególnie dzieci i młodzieży. Inaczej można powiedzieć, że jest ona
9
R. Wroczyński, Pedagogika społeczna, PWN Warszawa 1974, s. 245.
J. Wołczyk, Aktualne problemy pedagogiki opiekuńczej, [w:] Pedagogika opiekuńcza. Materiały z krajowej konferencji naukowej KPN, PAN Warszawa 1977.