242074312

428

Jan Chłosta

skicgo⁴¹, Adama Mackiewicza⁴², sprawozdania z przeprowadzonych prac wykopaliskowych Jerzego M. Łapo⁴⁵ i Jerzego Guli⁴⁴, a także obszerny tekst Włodzimiery Ziemlińskiej-Odojowej, w którym omówiła wielokulturowe nekropolie w dolinie Nidy, wzbogacony wieloma rysunkami i fotografiami⁴⁵. Wiedzę o dawnych Prusach w komunikatywnej formie przedstawił Wojciech M. Darski⁴*.

Nie można pominąć omówienia Grzegorza Bialuńskiego na temat prac niemieckich badaczy o Prusach⁴⁷. Zagadnienie to rozwinął zresztą w pierwszym tomie „Pruthenii”. Interesujący jest również artykuł Ewy Szczccińskiej-Musielak o próbach nawiązywania przez współczesnych mieszkańców tych ziem do dziedzictwa Prusów⁴*. Autorka wskazała kilka przykładów bezpośredniego odwoływania się do kultury dawnych Prusów.

Pod panowaniem Zakonu Krzyżackiego

Najwięcej tekstów okresowi panowania Zakonu Krzyżackiemu na tych ziemiach poświęcił historyk z Mrągowa, Jan Ganccwski. Autor zajmował się przemianami w gospodarce krzyżackiej i zarządzeniami mistrzów po 1466 r., kiedy państwo zakonne chyliło się ku upadkowi⁴'*. W redagowanych przez siebie „Mrągowskich Studiach Humanistycznych” wskazał na tradycje historyczne i kulturalne państwa krzyżackiego w XIX i XX w.⁵" W dwóch dłuższych tekstach pisał o zamku krzyżackim w Piszu jako ważnym ośrodku gospodarczym w tym rejonie państwa krzyżackiego⁵¹. Zamek, budowany w lalach 1344-1346, był wiele razy niszczony przez najazdy Litwinów. Dal jednak początek miastu. Osiadli tu zakonnicy prowadzili wymianę towarów z miejscową ludnością. W pobliżu przebiegał szlak, którym kupcy z Mazowsza i Rusi zmierzali w kierunku Gdańska. Handlowano zwierzętami hodowlanymi, rybami, drewnem i płodami leśnymi, m.in. miodem. Przed 1454 r. osada liczyła około pól tysiąca mieszkańców. Lokacja Pisza na prawic chełmińskim miała

4! M. Karczewski, Nowe źródła archeologiczne do badań nad osadnictwem epoki telaw w środkowych i wschodnich Mazurach, Masoviu, 1997, l. 2, ss. 127-170; idem, Stan ureheologiewej bazy źródłowej do badań nad osadnictwem kultury bogaczewskiej w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich, Masovia, 1999, t, 2, ss. 157-254; idem, Wielkie Jeziora Mazurskie w pierwszych wiekach naszej ery. Przyczynek do badań puleołogiczayi7/ i archeologicwo-osadniczych, Musovia, 2001, l. 4, ss. 3-26; idem, Galindowie winiony Ind wmicszkujący Krainę Wielkich Jezior, FB, 2002, nr l, ss. 5-14.

42    A. Mackiewicz, Rugowanie terenowe przeprowadzone metodą archeologicznego ziljęcia Polski w '/Jorach gm. Pisz, Znad Pisy, 2001, nr 10, ss. 18-26.

43    J. M. łepo, Grodzisko #miny Węgttrzewo, SA, 1996,1.1, ss. 38-47; idem, Działalność Węgorzewskiej Ekspedycji Ar-cheologicznej wiatach 1995-1997, SA, 1997, t. 2, ss. 57-64; idem, O najnowszych i najciekawszych odkryciach archcolo-gicutych, dokonanych na terenie Starego Miasta w Węgorzewie, SA, 1999,1.4, ss. 113-119; idem, O tajemniczym stanowisku urchcologiczjtym u* Okarlowie, Znad Pisy, 2000, nr 11, ss. 24-33.

44    J. Gula. Padania archcologicwe prowadzone w 2003 roku na terenie winku w Piszu, Znad Pisy, 2003, nr 12, ss. 14-43.

45    W. Zicmlińska-Odojowa, Wielokulturowa nekropolia w dolinie Nidy, RM. 2004, i. 8, ss. 3-95.

46    W. M. Darski, Prusowie to nie Prusacy. (Krótki szkic o prawdziwej „Atlantydzie Północy"), Borussia, 1998, nr 16, ss. 242-253.

47    G. Bialuński, Prusowie w najnowszych pracach niemieckich, Masovia, 1999, l. 2, ss. 289-294.

48    li. Szczccińska-Musiclak, Mieszkańcy Mazur i Warmii a dziedzictwo kulturowe Prusów, Masovia, 2002, l. 5, ss. 169-177.

49    J. Ganccwski, Zmiany w gospodarce krzyżackiej i jej WRjtldwniu po U pokoju toruńskim. Główne problemy i kierunki badawcze, MSN, 2000,1.2, ss. 106-112.

50    J. Ganccwski, Tradycje historyczjie i kulturalne średniowiecznych Prus (przede wszystkim krzyżackich) w XIX i XX wieku. Historiograficzay przyczynek do studiów nad dziejami tradycji pruskiej, MS11,2001,1. 3, ss. 32-39.

51    i. Ganccwski, Zamek krzyżacki n» Piszu jako ośrodek gospodarczy, cl I, Znad Pisy, 2003, nr 12, ss. 44-50.