242074330

418

Jan Chłosta

W zakończeniu oprócz rckapilulacji omówionych punktów zwrócono uwagę na obszerne działy f*' ccnzji oraz bibliografie zamieszczone w czasopismach.

Już pobieżna analiza wymienionych zagadnień wskazuje na odwrócenie proporcji w region*¹'' nych czasopismach naukowych ostatnich kilkunastu lat. Zdołano wskazać zaledwie kilka tcmaló" warmińskich, które właściwie pojawiały się jedynie na marginesie tekstów o Mazurach (najwięcej materiałów o Warmii, co jest zrozumiale, znalazło się w „Folia Fromborcensia"). Być może w te¹ sposób nastiipila po latach realizacja postulatów kierowanych wcześniej pod adresem historyków związanych z Ośrodkiem Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, którzy rzekomo śwfo' domie odwracali się od badań nad historią i współczesnością Mazur na korzyść Warmii^{1 2}.

Sprawy organizacyjno-rcdakcyjnc czasopism

Pierwszym tytułem należącym do - nazwijmy to umownie - „nowego nurtu” była zalożoii^J w 1991 r. „Borussia". Nic jest to w pełnym lego słowa znaczeniu pismo o charakterze naukowy¹¹' ale niektóre artykuły spełniają kryteria tekstu naukowego z zakresu historii. W programie Współ' noty Kulturowej „Borussia", której czasopismo stało się organem, określonym przez wspólzaloży* cielą Wspólnoty Roberta Trabę trochę na wyrost - manifestem, znalazły się następujące stwierdzę; nia: „Wspólnota Kulturowa »Borussia« pragnie aktywnie uczestniczyć w tworzeniu jednoczą#) się Europy, Europy etycznych ojczyzn. Jesteśmy stowarzyszeniem polskim i międzynarodowy^ Pochodzimy z Warmii i Mazur, zbytych Prus Wschodnich, z ziemi, na której mieszkały kiedy' plemiona pruskie, a później Niemcy, Polacy, Mazurzy, Warmiacy, Litwini, Ukraińcy... Checzy poprzez pełniejsze poznawanie regionalnej przeszłości, stosunków politycznych i narodowości^0, wych, wartości kulturalnych i cywilizacyjnych krytycznie i twórczo dążyć do budowy nowej wic* dzy, nowej kultury i postaw życiowych właśnie tu na Warmii i Mazurach. Głównie podejmować hę^-dzicmy problematykę historyczną, oświatową, kulturalną z intencją stwontenia takiego krytycznej!⁰ światopoglądu, który aktywnie uczestniczyłby w rozpoznawaniu i konstruowaniu przyszłości rcgi⁰' nalncj, polskiej i wreszcie europejskiej". I dalej: „Warmii i Mazur nic sposób oderwać od dziedzic' twa historycznego, od wielonarodowej i wielokulturowej tradycji tej północnej ziemi. Nie udało sK tutaj po drugiej wojnie światowej stworzyć spójnej, tożsamej i niezależnej wspólnoty. Urodziliśmy się tutaj po 1945 r. Ta ziemia to nasza ojczyzna. Świadomi jesteśmy jej przeszłości wielokulturowi i wielonarodowej, pragniemy być odpowiedzialni za jej przyszłość. Tworząc polską tożsamość, d*l' żąc do nowatorskiego i skutecznego działania oraz myślenia, jednocześnie odkrywamy tu zastań* dziedzictwo pruskie, niemieckie, rodzime, aby - pomni tragedii dwudziestowiecznych - dowieść, # podążamy do wolnej i demokratycznej ojczyzny, szanując dobro innych bliźniaczych narodów. I’⁰' miątki każdej narodowej przeszłości traktujemy jako pamiątki ludzkości"⁵.

Założyciele „Borussii”, podobnie jak innych regionalnych czasopism naukowych powstajT cych w tym okresie, byli ludźmi stosunkowo młodymi. To powodowało, że jako historycy w sw°’ im spojrzeniu na przeszłość Warmii i Mazur byli wolni od politycznych blokad, jakie obowiązyW*¹' ly w okresie PRL. Pismo wydawano początkowo przy wsparciu finansowym Ministerstwa Kultury

1

   J. Jasiński, Mazur)' i cale Prusy Wschodnie wocuiclt Polaków. Wczoraj -dzii - jutru, Musovia, 1997, l. I, s. 1^' Należy wspomnień, że oprócz omawianych czasopism Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie wydało pięć zeszytów lematy*⁷; nych, pi. „Zeszyty Wanilii i Mazur": I - Archeologia (1992), 2 - Rzemiosło artystyczne (1998), 3 - Sztuka slaroobrzędowcń* (1999), 4 - Staroobrzędowcy (2000), 5 - Kartografia (2000). Natomiast nakładem Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Oddzi-w Olsztynie w łatach 1999-2003 ukazało się pięć roczników „Warmińsko-Mazurskiego Biuletynu Konserwatorskiego".

2

   Borussia, 1991, nr I, s. 108 (okładka).