242074319

Jan Chłosta

Przeszłość Warmii i Mazur na łaniach naukowych czasopism

regionalnych powstałych po 1989 roku

Wprowadzenie

j. U narodzin założonych po 1989 r. periodyków naukowych, poświęconych historii Warmii J^azur, były możliwości pokazania prawdy o przeszłości tych ziem, stworzone dzięki przemia-J¹¹ Politycznym następującym w kraju. Wcześniej takich szans nic było. Po dziesięcioleciach elitarna całych fragmentów własnej historii, w tym także dawnych Prus Wschodnich, nastąpił opisywania złożoności kulturowej, wjakicli żyli dawni mieszkańcy regionu, ich odrębności ⁿjc/.nej i wyznaniowej oraz faktycznego wpływu na życic społeczno-polityczne. Łączyło się to ganieni tożsamości przybyłych tu po 1945 r., w miejsce wysiedlonych Niemców, osadników ,¹"żnych stron dawnej Rzeczypospolitej - z Mazowsza, Polesia, z Kresów Wschodnich, a w la-" 1947-1948 przymusowo przesiedlonych tu w ramach akcji „Wisła” Ukraińców oraz stosunku Wieńców do zastanej tu obcej kulturowo spuścizny niemieckiej. Wszystko to odbywało się • ^d pól wiekiem, ale urodzonym tu dwóm pokoleniom, dzieciom osadników, należało stworzyć J’^c> nie ideologiczne przesłanki zakorzenienia, zerwania z często jednostronnym obrazem obecni polskiej kultury na tych ziemiach, przy tym nic z całkowitym eliminowaniem, lecz pokaza-j ®ni rzeczywistych dokonań Niemców oraz wpływów innych osiadłych narodowości. Warmia lazury były wszak krainą pogranicza kulturowego. Zjawiska te mają znaczenie także obecnie j y odradzaniu się ruchów regionalnych nawiązujących do istniejących tu w XIX w. organizacji towarzyszeń. Przykładem może być „Ma.sovia", pismo ukazujące się od 1997 r. w Giżycku, , Morzone mniej więcej sto lat po wydaniu pierwszego numeru niemieckich „Mitteilungen der Li-tchcn Gcsellschaft „Masovia”‘.

Omawiając zawartość czasopism naukowych na Warmii i Mazurach, powstałych po 1989 r., ^odrębniono następujące grupy tematyczne: strona organizacyjna pism, prezentowanych w kolej-(l;fi, w jakiej powstały, a więc: „Borussia" (1991), „Folia Fromborcensia" (1992), „Znad Pisy" ,1^), „Rocznik Mazurski” (1996), „Studia Angcrburgica" (1996), „Masovia” (1997), „Mrągow-Studia Humanistyczne” (1999), „Echa Przeszłości" (2000), „Fcstc Boyen" (2002) i „Pruthc-(2006); dalej materiały, poświęcone historii i takie zagadnienia jak: obecność plemion pru-panowanie Zakonu Krzyżackiego, kwestie wyznaniowe, ludność żydowska, zabytkowe Jantarze, miejscowości, biografie, wspomnienia, sprawy gospodarcze, okres rządów hitlcrow-nowe spojrzenie na przeszłość Mazur, okres po II wojnie światowej, warmińskie ślady.

J Czerny artykuł o piśmie i stowarzyszeniu napisał Grzegorz Jasiński w „Zapiskach Historycznych", zob. G. Jasiński, ''W/imgf/i der Littrarischen Gesellscliafl Masom" (1895-I92N)-pismo miloiników historii i Mazur, Zapiski Histo-2000,z. I, ss.61-91.

Sunikaty

‘‘^rsko-Wannlń.skle, 2007, nr 3(257)