242074337

Przeszłość Warmii i Mazur na łamach naukowych czasopism regionalnych 451

tyło kapliczek, a w domach świętych obrazów. Jeżeli były lam książki, takie jak kancjonały, w których ponoć znajdowały się polskie pieśni kościelne, to widać było na pierwszy rzut oka, że ^kowane są niemieckimi literami. Na dodatek ci »lutcjsi« nic chodzili do polskiego, czyli katolickiego kościoła”²⁵².

W 1945 r. na Warmię i Mazury przybyli ludzie o odmiennych tradycjach kulturowych i cy wizyjnych, także zróżnicowanej świadomości narodowej i odmiennych wyznaniach. Ujawniły się ¹⁾⁰we uprzedzenia i antagonizmy⁵⁵-’. Osadnicy uznawali miejscowych Mazurów za Niemców tylko dlatego, że między sobą posługiwali się językiem niemieckim i byli ewangelikami. W 1947 r. przymusowo tu osiedlono blisko 56 tys. Ukraińców. Zakorzenieniu lej grupy poświęcono cztery artykuły^.

Wiele miejsca w czasopismach zajmowały artykuły, ukazujące różne aspekty tworzenia się Polskiej administracji bezpośrednio po zakończeniu II wojny światowej, a także istniejącej w okre-^$ic PRL opozycji. Pisali o tym Waldemar Brenda²⁵⁵ i Ryszard Tomkiewicz⁵⁵⁶. Zajmowano się rów-ⁿ'eż działalnością aparatu bezpieczeństwa⁵⁵⁷. Janusz Jasiński jako redaktor „Komunikatów Mazursko-Warmińskich”, przedstawił podejmowane w 1962 r. oraz wiatach 1970-1971 przez wojewódzkie instancje partyjne próby ingerencji w redagowanie periodyku naukowego; tekst uzupełnił ^c?!crcma dokumentami^{551 2}.

Dzięki tym publikacjom, przywołując określenie Erwina Kruka⁵⁵'², można powiedzieć, że rok 1^45 na Mazurach i Wanilii do (lewnego stopnia przestał być rzeczywistością odartą z prawdy i pamięci.

1

252    12. Kruk, Formy obecności i nieobecności kultury mazurskiej, SA, 2002, nr 7, s. 127.

253    A. Sakson, Warmia i Mazury po 1945 roku - nowa tołsamoić- czy dezintegracja, SA. 1992, i. 3-4, s. 45.

254 1.1 Irywna, Rok pierwszy, SA, 1991, nr I, ss. 32-40; O. Linkicwicz, Miejsce swoje, miejsce obce. SA. 2004. i. 33-3²1.

IGO-172; I. \ lułagidn, Cdonkowie ukraińskiegopodziemia na Warmii i Mazurach po 1947 roku. (Zarys zagadnienia), Hl\

l. 4, ss. 315-320; K. Liehacz, Proces osiedleńczy ukraińskiej ludności z akcji„Wista", SA, 2005,1.11. ss. 117-133.

255    W. Brenda, Konspiracja lal 50-tyeh u² powiecie piskim, Znad Pisy. 1995, nr 1, ss. 40-45; idem. Aparat represji w wa-Rwództwic olsztyńskim wlotach 194.5-/947 i jego rola w zwalczaniu polskiej konspiracji antykomunistycznej. Znad Pisy,

nr 12, ss. 82-132; idem, Referendum halowe (1946) w powiecie Pisz w świetle sprawozdań władz bezpieczeństwa, ^;ul Pisy, 2001, nr 10, ss. 9-17; idem, O wzajemnych relacjach między starostą Edmundem Rutkowskim a PPR i władzami ^Z/ńeczeńsfwa iv Piszu. Dokumenty z 1946 roku, Znad Pisy, 2002, nr 11, ss. 9-13; idem. PPR w powiecie Pisz (1945-1948). ^rńba zarysu, Znad Pisy, 2004/2005, nr 13/14, ss. 142-177; idem, Formy sprzeciwu wobec rządów komunistycznych na War-^ i Mazurach w powojennym dziesięcioleciu, Masoviu, 2(K>2, t. 5, ss. 39-62.

256    R. Tomkiewicz, „Iłitwa o handel" w powiecie szczycieńskim, RM, 19%, 1.1, ss. 42-49; idem, Szczytno 1945-1946,

1998, t. 3, ss. 66-80; idem, „W trosce o lad i porządek". Projekt obozu pracy przymusowej w Nidzicy z 1945 roku,

2001, i. 6, ss. 94-97; idem, Z dziejów tycia kulturalno-oświatowego powojennego Szczytna 1948-1950, RM, 2002,

^ ss. 86-90; idem, Mrągowo w latach 1945-1947, MSII, 2005,1.1,1997, ss. 69-88; idem, Trudne lata powojenne. Gityc-

2

⁰1945-1949, cz. I, Masiwia, 1997,1.1, ss. 55-70; idem, Trudne lata powojenne. Gitycko 1945-1949, a.. 2, Masiwia, 1999, ^l22, ss. 95-114; idem, „ Walka ze spekulacją^M w Gitycku 1947-1950, Masiwia, 2000, (. 3, ss. 113-130; idem, Życic codzicn-

h² Węgorzewie w latach 1945-1950, SA, 2(XX), l. 5, ss. 60-73; idem, Kształtowanie się nowego społeczeństwa w powojem tym Węgorzewie, SA, t. 7, ss. 83-98; idem, Polski paidziernik 1956 roku, Masewia, l. 9, ss. 113-124.

257    M. Śląski, Stosunek Mieczyslowa Moczaru - wojewody olsztyńskiego i przewodniczącego Prezydium Wojewódzki Rady Narodowej w Olsztynie w latach 1948-1952 da ludności autochtonicznej Warmii i Mazur, Znad Pisy, 2002, nr 11,

151-166; idem, Działalność polityczna Franciszka Szlachcica na Warmii i Mazurach wiatach 1950-1955, Znad Pisy, *W3, nr 12. ss. 133-150; K. Sychowicz, Działalność aparatu bezjńcczcństwa w wojewódzjwie olsztyńskim przed odwiltą ^Pażjlziemikową w świetle sprawozdań Wojewótlzkicga Urzędu do spraw Pczjńcczeństwa Publicznego w Olsztynie lata ^55-/956), Znad Pisy, 2002, nr 11, ss. 167-178; M. T. Korejwo, Sprawa Slowikow - Piwoński. Przyczynek do wydarzeń ^n,arca 1968 u' województwie olszjyńskim, MSII, 2004/2(8)5, t. 6/7, ss. 190-213.

258    J. Jasiński, Z dziejów Komunikatów Mazursko- Warmińskich 1970-1971, EP, 2(8)5, l. 6, ss. 213-243.

259    E. Kruk, O ocalenie kultury mazurskiej, Masewia, 2003, t. 6, s. 114.