2455029602

3. Rola grup w życiu społecznym

Grupy stają się podstawowymi formami życia społecznego. Może to być na co dzień drużyna sportowa, krąg przyjaciół partii politycznej, koło gospodyń wiejskich, forum domowych winiarzy i wiele innych sfer życia społecznego, w których ludzie skupiają się, i których łączą wspólne więzi czy zainteresowania różnymi dziedzinami życia. Dzieje się tak w różnoraki sposób i na wielu płaszczyznach, o których wspomina Henryk Białyszewski.

Pierwszą z nich jest grupa jako płaszczyzna socjalizacji jednostek ludzkich - „Grupy stanowią podstawową przestrzeń społeczną, w ramach której przebiegają procesy socjalizacji. Oznacza to, że w grupach człowiek staje się aktywnym uczestnikiem życia społecznego. Tutaj przyjmuje wartości i normy upowszechnione w danym społeczeństwie oraz uczy się wzorców zachowań, wśród nich ról społecznych. W grupach kształtuje się osobowość społeczna człowieka”¹⁷. Każdy szuka jakiś wzorów postępowania. To przecież postawy i działania ludzi kształtowane są przez społeczeństwo, a nie samego siebie. „Zbiorowości, z którymi wiążą nas subiektywne, „wirtualne” relacje, mimo że do nich nie należymy” Piotr Sztompka określa mianem grup odniesienia.

Drugą płaszczyzną jest rola grup w zbiorowym osiąganiu celów - „Ludzie zaspokajają swoje społeczne potrzeby dzięki temu, że działają wspólnie, w zespołach (powoływanych dobrowolnie, bądź pod przymusem). Grupy są najbardziej efektywną formą takich zespołów, gdyż łącząca je więź społeczna jest podstawą świadomego współdziałania, ułatwia organizację i koordynację prac, a także sprzyja racjonalnemu wykorzystaniu środków”¹⁸. Ludzie doskonale wiedzą, że sami w pojedynkę nic nie zdziałają, dlatego próbują grupować się w zbiorowości, które ułatwiają im osiąganie rozmaitych celów. W socjologii znamiennie używany jest termin grup celowych, które szczególnie jest widać w trakcie wykonywania określonych zadań. Siła całości jest w tym przypadku zdecydowanie większa niż moc sprawcza wchodzących w jej skład pojedynczych jednostek.

Trzecią z kolei płaszczyzną jest rola grup w zaspokajaniu potrzeb przynależności -Człowiek jako istota społeczna ciągle odczuwa potrzebę obcowania z drugim, w tym przypadku potrzebę przynależności do danej zbiorowości społecznej. „Owa przynależność (afiliacja) daje poczucie zakorzenienia społecznego, umożliwia samorealizację człowieka jako istoty społecznej. Taka samorealizacja jest wartością samoistną, to znaczy, że jest potrzebna

¹⁷    H. Białyszewski, A. Dobieszewski, J. Janicki, Socjologia, Warszawa 2003, s. 87.

¹⁸    Tamże, s. 87.

10