2455029613

1.2. Dwuaspektowy charakter więzi

Paweł Rybicki wyraźnie i w pełni wyjaśnia termin pisząc, iż: „W rzeczywistości ludzkiej więź społeczna objawia się w dwóch płaszczyznach. Jedną stanowią dające się rzeczowo określić wspólności i związki między ludźmi: wspólności i związki krwi, pochodzenia i terytorium, języka, kultury w różnych jej dziedzinach, i także organizacji życia zbiorowego. Drugą płaszczyznę przedstawiają swoiste stany i akty świadomości: poczucie szczególnej łączności z drugimi ludźmi, czy wzajemnej z nimi zależności, i manifestacje tego poczucia w postawach, zachowaniach, działaniach czy to indywidualnych, czy zbiorowych.”³⁸ Podstawowym czynnikiem więzi, który decyduje o istnieniu grupy społecznej jest aspekt subiektywny, czyli świadomość wspólnego stosunku do pewnych przedmiotów, symboli, lub osób.

Więzi subiektywne polegają na odczuwaniu pewnych współzależności, wspólnoty celów, wartości, tożsamości kulturowej, niekiedy niezależnie nawet od tego, czy współzależności takie zachodzą.³⁹

Więzi obiektywne powstają przede wszystkim ze względu na oddziaływanie materialne jednych podmiotów na inne, czy także ze względu na oddziaływanie na istotne sprawy innych podmiotów. Zaliczyć tu należy również więź biologiczną, a mianowicie pochodzenie jednych ludzi od innych. ⁴⁰

Odwołując się do poglądów Jana Szczepańskiego można wyróżnić następujące części składowe obiektywnej więzi społecznej, które są jednocześnie elementami procesu jej formowania:⁴¹

■    Styczności społeczne. Stanowią najprostszą formę relacji międzyludzkich. Polegają one na wymianie jakichś wartości między dwoma osobnikami lub większą liczbą osób. Owe wartości mogą mieć różny charakter- mogą to być przedmioty materialne, ale także informacje, usługi, rady, dobre słowa, itd.

■    Interakcje, czyli wzajemne oddziaływania. Ich istotą jest systematyczne i trwałe wykonywanie działań skierowanych na wywołanie pożądanych reakcji ze strony partnera, przy czym wywołana reakcja powoduje z kolei reakcję działającego. Tak więc interakcje polegają na tym, że ludzie usiłują wywołać określone zachowania innych osób, a osiągając ten cel sami się również zmieniają pod wpływem nowych zachowań swojego partnera.

³⁸    J. Turowski, Socjologia: małe struktury społeczne, Lublin 2001, s. 92.

³⁹    Z. Ziembiński, Elementy socjologii, Poznań 1993, s. 33.

⁴⁰    Tamże, s. 33.

⁴¹    J. Szczepański, Elementarne pojęcia socjologii. Warszawa 1970, s. 158-238.

20