28266

2

charakter więzi jednostki i grupy z miejscem. Z tego punktu widzenia mieści się ona w nurcie syntez geografie?no - historyczno - socjologicznych.

Badań geograficznych dotyczących ziemskiej przestrzeni, istoty regionu czy krajobrazu, nie da się oderwać od pojęcia kultury. W kontekście niniejszych rozważań przyjęto szerokie rozumienie kultury, wiążące się z jej definicją opisową.

Wybrane definicje kultury

Kulturą nazywamy ogół materialnych i niematerialnych wytworów człowieka (pewien system wyuczonych oraz przekazywanych z pokolenia na pokolenie i zobiektyw izowanych wartości, norm, wzorów zachowań, idei oraz wierzeń, wyrażający się w materialnych i niematerialnych wytworach w spólnych dla danej zbiorowości na pewnym etapie jej historycznego rozwoju, wytworzonych w toku współżycia i współdziałania ludzi).

Kultura jest zespołem wytworów powstałych w procesie rozwoju ludzkości w niej samej lub w kontakcie z nią w przyrodzie, nie należących wyłącznie do biologu i psychologii człowieka (Moszyński 1958).

Wszystko więc co nie jest naturą, jest kulturą.

Kultura nie jest abstrakcją. Możemy ją obserwować i interpretować jako zjawisko przestrzenne i międzygrupowe.

Kulturowy punkt widzenia w geografii jest rozumiany jako poszukiwanie sensu istniejących faktów (zgodnie z trzema głównymi hierarchiami: materialną, społeczną i wartości), odkrywanie między nimi określonych powiązań, a następnie ustalanie homologii strukturalnych, które integrują poszczególne fakty w zwarty system znaczeń.

O istocie geograficznego w idzenia św iata przez pryzmat kultury

Geograficzno - kulturowy sposób patrzenia na ziemską rzeczywistość ukształtował się na przełomie XIX i XX wieku, w momencie narodzin deterministycznej antropogeografii Ratzla (1889).

Wg Jędrzejczyka (1997), szczególną rolę w dziejach tej humanistycznej dyscypliny odegrały dw ie koncepcje zw iązane z rozumieniem św iata i jego natury:

uniwersalistyczna (postulująca jego jedność, złożoność i harmonię) oraz przestrzenna (wy wodząca się z filozofii Kanta).

Określały one nie tylko ontologiczną strukturę świata, ustalały również prawidłowości jego funkcjonowania, w tym związków człowieka (jako bytu jednostkowego i społecznego) ze środowiskiem przyrodniczym. Zaczęto badać zależności między biologiczną i społeczną stroną egzystencji ludzkiej a światem otaczającym, pod kątem ich rozmieszczenia i organizacji w przestrzeni oraz wzajemnego oddziaływania.