2525392844

Tomasz Rodzeń

2. Dzieje Dzikowa

Tarnowscy herbu Lcliwa, dawni panowie tej ziemi, wielce zasłużeni dla Rzeczypospolitej, z Dzikowem związani są na stałe - tu podejmowali niegdyś decyzje na najwyższym forum państwowym, tu też gromadzili wspaniałe pomniki czasów minionych.

m

Pojawienie się przedstawicieli rodu na mapie politycznej Rzeczypospolitej powszechnie datuje się na przełom XIII i XIV wieku, za panowania w Polsce króla Władysława Łokietka, kiedy to uważany za protoplastę rodu Spicymir herbu Lcliwa, otrzymał od króla prawa miejskie dla rodowego Tarnowa, osady istniejącej od XII wieku. Z czasem od rodzinnego gniazda przyjęła się nazwa rodu - Tarnowscy, bądź - jak ich nazywają niektórzy historycy - Lcliwici /nazwa zaczerpnięta od używanego przez członków rodu znaku dziedzicznego, w tym przypadku od herbu Leliwa - w błękitnym polu złota szcścioramicnna gwiazda i takiż półksiężyc/. Ścisłe związki z Ziemią Sandomierską zaczęli utrzymywać od 1343 roku. Wtedy to Rafał z Tarnowa pojął za żonę dziedziczkę Wielowsi, Dzicżkę.

Wchodząc w posiadanie Wielowsi wraz z przylcgłościami i tamtejszą piękną rezydencją, dworem modrzewiowym, Rafał zakupił Trześń, przyczyniając się do powstania klucza wiclowiejskiego. Od tego też czasu, na z górą przeszło 400 lat, modrzewiowy dwór wiclowiejski stał się główną rezydencją gałęzi wiclowiejsko-dzikowskicj rodu.

Tarnowscy gościli tu wiele znakomitych osobistości na czele z królem Zygmuntem Starym i królową Boną, którzy przybyli tu w roku 1543, uciekając przed dziesiątkującą ludność Krakowa zarazą.

Budowla wielowicjska była główną, ale nie jedyną na tym terenie, którą członkowie rodu otaczali stałą opieką. Tą drugą, która z czasem zdobyła większe znaczenie, jest zamek w Dzikowie.

Pierwsze wzmianki o istnieniu w Dzikowie budowli typu obronnego pochodzą z przełomu X1V-XV wieku, kiedy to rozpoczęto budowę kamienno-ceglancgo dworu wieżowego, wzniesionego na północnym krańcu, wówczas wysokiej i stromej skarpy wiślanej. Zbyt mało jednak zachowało się do naszych czasów śladów tej inwestycji, by precyzyjnie określić wygląd budowli. Być może była to kilkukondygnacyjna baszta. Budowlę zapewne otaczały drewniane obiekty gospodarcze. Wydaje się także, że całość - od strony obecnego podjazdu - broniła fosa i wał ziemny.

Na przełomie XIV-XV wieku Tarnowscy poprzez zakup weszli w posiadanie ziem wokół Dzikowa. Niestety nie wiemy, kto był fundatorem i pier-

-9-