2711906927

OD PRZESZŁOŚCI DO PRZYSZŁOŚCI - ZBIORY

BIBLIOTEKI

Starodruki, rękopisy, zbiory zpecjalne

Mirosława Koćwin

Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Opolu od początku swojej działalności zgromadziła wartościowe zbiory zabytkowe. Wiele z nich można zaliczyć do europejskich zabytków piśmiennictwa i ikonografii, co zostało docenione - biblioteka opolska znalazła się na liście placówek polskich tworzących narodowy zasób biblioteczny.

Cenne dla dziedzictwa kulturowego zbiory, nabywane poprzez zakupy antykwaryczne i aukcyjne, a także pozyskiwane dzięki kontaktom ze środowiskiem prywatnych kolekcjonerów, są szczególnie doceniane przez naukowców polskich, czeskich, austriackich i niemieckich. Korzystają z nich historycy, genealodzy, badacze dziejów książki, historycy sztuki i literatury. Ich wartość poznali też miejscowi pasjonaci, badający przeszłość swoich miejscowości.

Stare księgi, manuskrypty, mapy i ryciny są przedmiotem dumy, ale wymagają też szczególnej troski. Są przeglądane, a te w najgorszym stanie, wydzielone z księgozbioru, czekają na konserwację. Dzięki środkom pozyskiwanym z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a ostatnio także funduszom unijnym, wielu z nich, dzięki fachowej konserwacji, udało się przywrócić walory historyczne i artystyczne. Dbałość o stare, zabytkowe zbiory przejawia się również ograniczaniem dostępu do oryginałów, które są digitalizowane, a ich cyfrowe kopie umieszczane w Opolskiej Bibliotece Cyfrowej.

Habent sua fata libelli. Dzieje książek nieodłącznie związane są z działalnością człowieka, to jego ślady odnajdujemy na kartach zbiorów zgromadzonych w bibliotece. Notatki i znaki proweniencyjne w postaci podpisów, dedykacji, pieczątek, ekslibrisów i superekslibrisów wskazują na byłych właścicieli i ich emocjonalny stosunek do książki. Dostrzegamy w nich też ślady niszczącej działalności czasu i mikroorganizmów, a także człowieka. Często zaplamione tłuszczem czy atramentem, zalane, podpalone, rozdarte, kruche, z uszkodzonymi oprawami lub bez nich, trafiają do biblioteki. Są też w bibliotece zbiory bardzo dobrze zachowane, choć pochodzące z zamierzchłych czasów. W pięknych pergaminowych lub skórzanych oprawach, czasami z okuciami zdobionymi kamieniami, zamykane klamrami lub wiązane tasiemkami. Ich wnętrza kryją warte poznania teksty, przyciągające wzrok ryciny i kolorowe mapy.

Rękopisy obejmują uwierzytelnione pieczęciami dokumenty pergaminowe i papierowe spisane w XIV i XV wieku w kancelariach książąt opolskich, urba-rze (np. miasta Niemodlina z 1581 r.), akty nobilitacyjne, w tym Luzo Dolberga,