2906543174

Konspekt 1/2014 (50) — Film — 47

motywem przewodnim, jest zarówno symbolem dążenia ku światłu, jak i znakiem śmierci. Dla jednych dotarcie do mistycznej dzwonnicy oznacza szczęście, dla innych - koniec życia. W ostatnim filmie Bałabanowa te dwie antynomie zostały zintegrowane: śmierć jest nie tyle ceną szczęścia, ile sama się nim staje, jest drogą ku wieczności, a to dla człowieka wierzącego, jakim był autor Brata, powinno stanowić wartość najwyższą.

ZAMIAST PODSUMOWANIA - KRÓTKI ALFABET BAŁABANOWA

A - jak ari house. Ten angielski termin przyjął się w rosyjskim na określenie kina niezależnego. Filmy Bałabanowa, niskobudżetowe, kręcone w autentycznych miejscach, wpisują się w stylistykę produkcji offowych. Reżyser chętnie zatrudnia amatorów, którzy grają samych siebie, wnoszą do filmu to, co jest elementem ich codziennego image’u (jak np. członek grupy Aukcyon, Oleg Garkusza, w Ja tez).

D - jak Dostojewski. W filmach Bałabanowa widać wyraźne nawiązania do Dostojewskiego.

Bagrow, bez wyrzutów sumienia likwidujący „wszy”, to spełnione marzenie Raskolnikowa. Inny bohaterowie mieszczą się w kategorii „zbędnych ludzi", ludzi podziemia, czy-tak jak chociażby tytułowy Palacz - „ludzi małych”.

G - jak gatunek. Twórczość Bałabanowa można określić mianem kina galunku: Bral I i // - to filmy akcji, Ciuciubaka to czarna komedia, Nie boli mnie nic - melodramat, Ładunek 200 - thriller, Wojna - thriller wojenny, Zamek, Morfina - to adaptacje utworów literackich. Wszystkie jednak mieszczą się w uniwersalnej kategorii przypowieści.

I -jak intertekstualność. Filmy Bałabanowa przepełnione są nie tylko odwołaniami do współczesnej kinematografii, kultury, literatury rosyjskiej, ale zawierąją także wiele autocyta-tów. Takim autocytatern jest chociażby słynny sweter Bagrowa, który z Brata zawędrował do Nie boli mnie nic, czy peruka, którą nosi W. Su-charukowa w Ciuciubabce, a która później stała się elementem kreacji Ali w Nie boli mnie nic.

M - jak muzyka. Obrazy Bałabanowa przepełnia muzyka, zazwycząj rockowa, urastąjąca do rangi samodzielnego bohatera jego filmów. ■