2910489999

242

ANDRZEJ WYCZAŃSKI

Mikrofilm jako środek dokumentacji bieżącej.

Wobec dzisiejszej specjalizacji wiedzy ludzkiej oraz ilościowego ogromu jej produkcji, problem informacji naukowej jest jednym z najtrudniejszych wśród zagadnień organizacji nauki. Samą kwestię informacji można by tu podzielić na dwa etapy. Pierwszy, to sprawa informacji bibliograficznej, zasygnalizowania o wyjściu spod prasy pewnych prac na określony temat, czy — posuwając tę sprawę dalej — nawet istnienia ich w formie maszynopisu lub mikrofilmu dostępnego w zbiorach jakiejś instytucji. Druga sprawa, to rozpowszechnienie samej książki, rozprawmy, artykułu, czy w ogóle reprodukcji jakiegoś tekstu o treści naukowej i dostarczenie go do odpowiedniego, potrzebującego go ośrodka. Najprostsze byłoby oczywiście stosowanie periodycznych przeglądów bibliograficznych i wysyłanie ich instytucjom potrzebującym odpowiednich książek, czasopism lub odbitek z tychże. Niestety, t€n prosty stosunkowo schemat natrafia w praktyce na ogromne trudności. Ilość zapotrzebowań nigdy nie jest z góry wiadoma. Wysyłanie książek i artykułów jest nie tylko kosztowne, ale często niemożliwe, gdy chodzi o rzeczy rzadsze, istniejące w niewielkich a drogich wydaniach, lub mniej dostępne, np. książki zagraniczne.

Przed wojną schemat operowania tylko materiałem drukowanym można było jakoś utrzymać. Gdy jednak wojna odcięła szereg państw od obcych ośrodków badawczych, potrzeby zaś przemysłu wojennego i ośrodków naukowych z nim związanych pilnie wymagały bieżącej informacji o postępach badań u wroga, powstały nowe instytucje. W ten sposób stworzono Centre du Documentation przy Centre de la Recherche Scientifiąue w 1940 roku we Frafricji, w Londynie zaś Aslib uruchomił w 1941 roku specjalny Microfilm Service.

Centre de Documentation miało za zadanie dostarczać bieżąco materiał z zagranicznych czasopism naukowych o treści głównie przyrodniczej (fizyka, chemia, matematyka, fizjologia, biologia) do laboratoriów badawczych i badawczo przemysłowych. Co miesiąc wydawano Bulletin Analitiąue podający wiadomość bibliograficzną z krótkim streszczeniem i numerem bieżącym artykułu. Numer ten odpowiadał numerowi mikrofilmu, który wysyłano na żądanie każde-