2910490001

244

ANDRZEJ WYCZANSKI

okupowanych. Stosunki wojenne umożliwiały tylko rzadkie i nieregularne przeciekanie pojedyńczych egzemplarzy czasopism, oczywiście docierających w różnych miejscach i czasie, i zawsze w ilości niewystarczającej dla obsłużenia zainteresowanych nimi instytucji angielskich i amerykańskich. Od 1941 r. postanowiono wszystkie te czasopisma natychmiast po dotarciu do Anglii skupiać i dostarczać do stacji Aslibu. Tu w ciągu 24, najdłużej 48 godzin, filmowano je 2 — 3 krotnie i sporządzano opis katalogowy. Z filmów jeden zostawał w Anglii, 1 — 2 szły do Stanów Zjednoczonych. Z tych pierwszych paru filmów robiono dalsze kopie do użytku zainteresowanych władz i instytucji, Przy rozprowadzaniu pomagał stale ogłaszany katalog wykonanych mikrofilmów.

W ten sposób stale informowano ośrodki obu państw anglosaskich o treści około 526 czasopism kontynentalnych, głównie niemieckich, pozwalając śledzić postępy naukowe i techniczne przeciwnika. Do roku 1945 zrobiono ok. 5.500.000 stron, nie licząc mikrofilmów robionych przez inne pracownie, a katalogowanych i rozprowadzanych przez Aslib ¹⁷).

Obie instytucje, Centre de Documentation i Aslib Microfilm Ser-vice, powołane dla specjalnych celów informacji podczas wojny, rozwijane przez specyficzne potrzeby, pozostały po wojnie jako duże, pracujące na wielką skalę ośrodki dokumentacji naukowej. Po wojnie zresztą nie były już jedynymi instytucjami tego rodzaju. Koniec wojny umożliwił powstanie ich i gdzie indziej. Tak na przykład dla celów naukowo - technicznych powstała stacja mikrofilmowa Biblioteki Wyższej Szkoły Technicznej w Pradze. Obsługuje ona przy pomocy mikrofilmów i fotokopii całe Czechy, fotografując około 1000 zagranicznych czasopism techniczno - naukowych. Produkcja jej w roku 1948 wyniosła 21.000 fotokopii i 24.000 zdjęć mikrofilmowych ¹8).

Poprzednio już zaznaczyłem, że mikrofilmy mogą rozpowszechniać nie tylko teksty drukowane, ale i maszynopisy, rękopisy itd.

¹⁷) L. MOHOLY, The Aslib Microfilm, Service ,the story of its wartime activities, Journal of Documentation, II, 149—161.

¹s) Fotograficka a mikrofilmova służba Knihovny Vysokych Skol Technickych v Praze, Dokumentace a desetinne trideni, I. s. 12.