MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Alina Jaksa
Ochrona środowiska pracy 311[31].O2.05
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr Daniela Adamska
mgr inż. Grażyna Gonera
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Małgorzata Urbanowicz
Konsultacja:
dr inż. Bożena Zając
Korekta:
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 311[31].02.05
Ochrona środowiska pracy zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu
technik technologii chemicznej 311[31]
Wydawca:
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Scenariusze lekcji 7
5. Ćwiczenia 9
5.1. Zagrożenia występujące w środowisku pracy. Zapobieganie 9
zagrożeniom.
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 14
7. Literatura 25
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1.WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu
zajęć dydaktycznych z ochrony środowiska pracy w szkole kształcącej w zawodzie technik
technologii chemicznej.
W poradniku umieszczono:
- wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,
- cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,
- przykładowe scenariusze lekcji,
- ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania  uczenia się
oraz środkami dydaktycznymi,
- ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego.
Zajęcia dydaktyczne powinny być prowadzone różnymi metodami. Może to być dyskusja
w grupie, ćwiczenia praktyczne, pokazy filmów dydaktycznych, wycieczki do zakładów
chemicznych.
Formy organizacyjne: praca samodzielna lub w małych zespołach.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
311[31].O2
Podstawy ochrony
środowiska
311[31].O2.01
Posługiwanie się pojęciami
z zakresu ekologii i
ochrony środowiska
311[31].O2.02 311[31].O2.03 311[31].O2.04
Ochrona atmosfery Ochrona hydrosfery Ochrona litosfery
311[31].O2.05
Ochrona środowiska
pracy
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu nauczania, uczeń powinien umieć:
- zachować zasady bhp przy pracy z odczynnikami chemicznymi,
- zachować zasady bhp przy pracy ze sprzętem laboratoryjnym,
- udzielać pierwszej pomocy przy oparzeniach chemicznych i termicznych,
- korzystać z różnych z
ródeł informacji,
- obsługiwać komputer.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku procesu kształcenia, uczeń powinien umieć:
- zinterpretować podstawowe pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy,
- dostrzec zagrożenia związane z wykonywaniem pracy,
- określić zagrożenia wymagające stosowania środków ochrony indywidualnej:
chemicznych, fizycznych, biologicznych,
- określić zasady bezpiecznej pracy na wybranych przykładach działalności zawodowej,
- posłużyć się środkami ochrony indywidualnej i zbiorowej,
- zastosować podręczny sprzęt oraz środki gaśnicze,
- zastosować zasady bezpiecznej pracy z urządzeniami elektrycznymi i mechanicznymi,
- podać przykłady zanieczyszczeń środowiska przez zakłady przemysłowe,
- określić sposoby organizacji produkcji przyjaznej dla środowiska.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. Przykładowe scenariusze zajęć
Scenariusz zajęć nr 1
Osoba prowadząca.....................................
Modułowy program nauczania: Technik technologii chemicznej 311[31]
Moduł: Podstawy ochrony środowiska 311[31].Z2
Jednostka modułowa: Ochrona środowiska pracy 311[31].Z2.05
Temat: Dobierz odpowiedni sprzęt gaśniczy do wybranych palących się substancji.
Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności właściwego reagowania w przypadku pożaru.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
- korzystać z materiałów z
ródłowych,
- interpretować waściwości substancji,
- wyciągać wnioski dotyczące zagrożeń pożarowych,
- uzasadnić dokonany wybór środka gaśniczego.
Metody uczenia  uczenia się: dyskusja kierowana , ćwiczenia
Formy organizacyjne pracy uczniów: praca w zespołach
Czas: 45 minut
Środki dydaktyczne: gaśnice różnych typów, poradnik fizykochemiczny, karty
charakterystyk
Przebieg zajęć:
1.Sprawy organizacyjne.
2.Przedstawienie przebiegu zajęć, podział na zespoły.
3.Realizacja tematu:
- wyznaczenie przez nauczyciela substancji palącej się,
- każdy uczeń zapoznaje się z przedstawionym sprzętem gaśniczym,
- uczniowie w grupach opracowują sposób gaszenia zaproponowanych substancji,
- odszukują w właściwości tych substancji,
- uczniowie w grupach formułują wnioski dotyczące zasadności wyboru sprzętu
gaśniczego,
- nauczyciel pełni rolę koordynatora,
4. 4.Liderzy grup prezentują nauczycielowi propozycje niezbędnych środków ochrony
osobistej, sprzętu gaśniczego.
5. 5.Nauczyciel analizuje prace uczniów pod względem poprawności i dokonuje ich
korekty.
6. Ocena pracy
Zakończenie zajęć:
Praca domowa
Popraw swoją pracę uwzględniając uwagi nauczyciela i porównując wyniki z danymi
zawartymi w kartach charakterystyk.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
- anonimowa ankieta ewaluacyjna dotycząca zdobytych umiejętności i sposobu
prowadzenia zajęć.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
Scenariusz zajęć nr 2
Osoba prowadząca............................................
Modułowy program nauczania: Technik technologii chemicznej 311[31]
Moduł: Podstawy ochrony środowiska 311[31].O2
Jednostka modułowa: Ochrona środowiska pracy 311[31].O2.05
Temat: Dobierz środki ochrony osobistej dla pracownika mającego styczność
z akrylonitrylem i fenolem
Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności doboru właściwych środków ochrony osobistej
i unikania niepotrzebnych zagrożeń zdrowia.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
- wybrać odpowiednie dla stanowiska pracy środki ochrony osobistej,
- sporządzić wykaz niezbędnych środków ochrony osobistej,
- uzasadnić wybór.
Metody uczenia  uczenia się: dyskusja
Formy organizacyjne pracy uczniów: praca w zespołach
Czas: 45 minut
Środki dydaktyczne:
- normy techniczne dotyczące środków ochrony indywidualnej,
- karty charakterystyk substancji szkodliwych.
Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne
2. Omówienie celu zajęć, podział na grupy
3. Realizacja tematu:
- uczniowie zapoznają się z normami technicznymi dotyczącymi środków ochrony
osobistej,
- odszukują karty charakterystyk fenolu i akrylonitrylu,
- wynotowują z nich zagrożenia ,
- dobierają środki ochrony osobistej,
- prezentują swoje opracowania,
- porównują z innymi zespołami.
4. Nauczyciel analizuje prace uczniów pod względem poprawności i dokonuje ich korekty.
5. Ocena pracy.
Zakończenie zajęć:
Popraw swoje wyliczenia uwzględniając uwagi nauczyciela.
Praca domowa: Popraw lub uzupełnij swoją pracę w zależności od uwag nauczyciela.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
- anonimowa ankieta ewaluacyjna dotycząca zdobytych umiejętności i sposobu
prowadzenia zajęć.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
5. ĆWICZENIA
5.1 Zagrożenia występujące w środowisku pracy. Zapobieganie
zagrożeniom
Ćwiczenie 1
Dokonaj analizy Instrukcji Technologicznej i zaproponuj sposób postępowania
w przypadku pożaru.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie uczeń powinien:
- zapoznać się z instrukcją,
- biorąc pod uwagę własności etanolu zaproponować sposób postępowania w przypadku
pożaru.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- dyskusja
Środki dydaktyczne:
- karty charakterystyk substancji niebezpiecznych,
- instrukcja (załącznik).
Załącznik nr 1
Instrukcja technologiczna
Warunki bezpiecznej pracy i postępowanie w stanach awaryjnych.
Spirytus stosowany do produkcji stwarza zagrożenie pożarowe i wybuchowe. Opary spirytusu
są cięższe od powietrza i gromadzą się nad podłogą, tam też umieszczone są czujniki, których
nie należy zasłaniać ani zastawiać.
Zauważone nieszczelności w instalacji należy natychmiast zgłaszać przełożonemu i nie
dopuścić do rozlewania się spirytusu lub jego roztworu.
W przypadku rozszczelnienia się instalacji i rozlania spirytusu lub jego roztworu należy
niezwłocznie go usunąć kierując z dużą ilością wody do kratki kanalizacyjnej.
Pomieszczenia są monitorowane w sposób ciągły pod kątem zagrożenia pożarem
i wybuchem.
W przypadku przekroczenia alarmowego stężenia par alkoholu w pomieszczeniu uruchamia
się syrena alarmowa oraz sygnalizacja świetlna na odpowiednim wskaz
niku.
W wypadku pożaru postępować wg:
- instrukcji alarmowej w wypadku powstania pożaru,
- instrukcji przeciwpożarowej dla budynków,
- instrukcji ogólnej bhp.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
Ćwiczenie 2
Dobierz odpowiedni sprzęt i środki gaśnicze przy pożarze:
a) alkoholu butylowego,
b) instalacji elektrycznej
i uzasadnij wybór.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie uczeń powinien:
- oznaczenia na gaśnicach,
- środki gaśnicze.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- dyskusja
Środki dydaktyczne:
- różne rodzaje gaśnic,
- środki gaśnicze,
- instrukcja przeciwpożarowa.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
Załącznik nr 2
Instrukcja p-poż
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
Ćwiczenie 3
Na podstawie kart charakterystyki dwóch wybranych szkodliwych substancji:
a) podaj identyfikację zagrożeń, największe dopuszczalne stężenie oraz środki ochrony
indywidualnej,
b) dobierz środki ochrony indywidualnej do pracy w narażeniu na działanie pyłów
i amoniaku.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie uczeń powinien:
- dokonać wyboru substancji szkodliwych,
- odszukać ich dopuszczalne stężenie,
- wybrać środki ochrony indywidualnej.
Środki dydaktyczne:
- karty charakterystyk substancji niebezpiecznych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
6. EWALUACJA OSI
GNI
Ć UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test dwustopniowy do jednostki modułowej ,,Rozpoznawanie
podstawowych materiałów budowlanych
Test składa się z zadań wielokrotnego wyboru.
Zadania są poziomu podstawowego i poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1
Za każdą prawidłową odpowiedz
- uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej
brak uczeń otrzymuje 0 punktów.
Propozycje normy wymagań  uczeń otrzymuje następujące oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie 10 - 13 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie 14 - 17 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry  za rozwiązanie 18 zadań w tym 2 zadań z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 19 zadań w tym 3 zadań z poziomu ponadpodstawowego.
Plan testu
Nr zad. Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
( mierzalne osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

1 Ustalić rodzaj zabezpieczenia A P c
przeciwpożarowego
2 Ustalić rodzaj wentylacji sztucznej B P d
3 Podać wilgotność powietrza w pomieszczeniu A P a
do pracy
4 Podać wartość natężenia oświetlenia w sali A P c
lekcyjnej
5 Wskazać środek gaśniczy do gaszenia A P d
przewodów elektrycznych
6 Identyfikować zadania Dozoru Technicznego C PP b
7 Identyfikować oznaczenie granicy B P c
wybuchowości
8 Ustalić rodzaj pochłaniacza na podstawie C PP b
symbolu
9 Wybrać substancję przenikającą przez skórę A P a
10 Wskazać czego dotyczy szkolenie ogólne bhp A P c
11 Ustalić sposób oznakowania opakowania B PP a
substancji niebezpiecznej
12 Określić dopuszczalne natężenie dz
więku A P d
13 Wskazać kto powinien wyposażyć pracownika A P b
w odzież ochronną
14 Wybrać zakres słyszalnego hałasu B PP a
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
15 Wskazać zwrot oznaczający zagrożenie jakie A P c
stwarza substancja niebezpieczna
16 Wskazać zagrożenie spowodowane przez A P d
substancje mutagenne
17 Ustalić najskuteczniejszą wentylację A P d
pomieszczeń
18 Wskazać sposób gaszenia płonącego ubrania A P c
na człowieku
19 Wskazać rodzaj szkolenia bhp A P b
20 Ustalić oznaczenie graficzne opakowania A P c
substancji toksycznej
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
Przebieg testowania
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie Instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Test zawiera 20 pytań. Do każdego pytania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi stawiając w odpowiedniej
rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem
a następnie ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową.
6. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.
Powodzenia!
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia testu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Przygotuj odpowiednią ilość testów.
3. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
4. Stwórz atmosferę życzliwości i spokoju podczas wykonywania testu.
5. Kilka minut przed końcem testu przypomnij uczniom o kończącym się czasie wykonania
testu.
6. Przeprowadz
analizę wyników testu, wybierz zadania, które sprawiły uczniom najwięcej
trudności.
7. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, aby uniknąć niepowodzeń dydaktycznych.
Materiały dla ucznia
- Instrukcja
- Zestaw zadań
- Karta odpowiedzi
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
Zestaw pytań testowych
1.W pomieszczeniach pracy wolno:
a) instalować przełączniki elektryczne na dowolnym podłożu
b) przechowywać materiały palne w odległości 0,5m od kabli elektrycznych,
c) stosować instalację uziemiającą,
a) prowadzić przewody elektryczne w kanałach wentylacyjnych.
2. Do wentylacji sztucznej należy:
a) aeracja,
b) grawitacyjna,
c) infiltracja,
d) wywiewna.
3. Wilgotność względna w pomieszczeniach pracy powinna wynosić:
a) 35  70 %
b) 20  50 %
c) 65 - 80 %
d) 50  60 %
4. Natężenie oświetlenia w sali lekcyjnej powinno wynosić:
a) 100 lx
b) 200 lx
c) 300 lx
d) 400 lx
5. Palące się przewody elektryczne gasi się:
a) piaskiem
b) wodą
c) pianą
d) proszkami
6. Do zakresu działania Urzędu Dozoru Technicznego nie należy:
a) prowadzenie ewidencji urządzeń technicznych
b) kontrola zabezpieczeń technicznych i ochron osobistych
c) zezwalanie na eksploatację urządzeń technicznych
d) wyrażanie zgody na dokonywanie przeróbek urządzeń technicznych
7. Które oznaczenie ma związek z wybuchowością:
a) NDS
b) NDSCh
c) DGW
d) NDSP
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
8. Litera E i barwa żółta to oznaczenie pochłaniacza do:
a) rtęci
b) dwutlenku siarki
c) amoniaku
d) tlenków azotu
9. Substancja szkodliwa przenikająca przez skórę to:
a) benzen:
b) amoniak
c) benzyna
d) chlor
10. Szkolenie ogólne bhp dotyczy:
a) pracownika po zwolnieniu lekarskim
b) pracownika pracującego 6 miesięcy
c) pracownika przystępującego do pracy
d) pracownika z kilkuletnim stażem
11. Oznakowanie opakowania substancji niebezpiecznej nie musi zawierać:
a) masy
b) nazwy producenta
c) zwrotu wskazującego rodzaj zagrożenia
d) znaku ostrzegawczego
12. Dopuszczalny poziom natężenia dz
więku
odniesiony do 8-godzinnego dnia pracy wynosi:
a) do 50 dB
b) > 85 dB
c) 95 dB
d) 85 dB
13. Za środki ochrony osobistej ponosi koszty:
a) pracownik
b) pracodawca
c) częściowo pracownik
d) częściowo pracodawca
14. Hałas słyszalny mieści się granicach:
a) 26  16000 Hz
b) 10 - 1600 Hz
c) 150 - 26000 Hz
d) 15 - 2000 Hz
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
15. Zwrot na opakowaniu substancji niebezpiecznej wskazujący rodzaj zagrożenia oznaczony
są literą:
a) S
b) B
c) R
d) T
16. Mutageny powodują:
a) uczulenia
b) oparzenia
c) upośledzenie funkcji rozrodczych
d) zmiany w genach
17. Najskuteczniejszą jest wentylacja :
a) nawiewna
b) wywiewna
c) grawitacyjna
d)nawiewno- wywiewna
18. Płonące ubranie na człowieku gasi się przy pomocy:
a) gaśnicy pianowej
b) gaśnicy halonowej
c) koca gaśniczego
d) gaśnicy proszkowej
19. Pracownik podlega szkoleniu:
a) tylko bhp
b) bhp i ppoż.
c) tylko ppoż.
d) Ppoż. i niekiedy bhp
20. Znak ostrzegawczy  trupia czaszka oznacza zagrożenie:
a) porażenie prądem elektrycznym
b) spadającymi przedmiotami
c) substancją toksyczną
d) substancją żrącą
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..&
Ochrona środowiska pracy
Zakreśl poprawną odpowiedz
, wpisz brakujące części zdania lub wykonaj rysunek.
Nr Odpowiedzi Ilość
zadania punktów
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
Test praktyczny  próba pracy
Zadanie: Zaprojektuj wyposażenie magazynku do przechowywania kwasów, aby zostały
spełnione wymogi bezpieczeństwa i higieny pracy.
Założenia:
- powierzchnia pomieszczenia 10 m2,
- przechowywane kwasy: HCl i H2SO4 o stężeniach 10  20%,
- zaprojektować rodzaj oświetlenia, wentylacji, potrzebne media.
Punktacja zadań 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłowo wykonaną czynność uczeń otrzymuje 1 punkt. Za z
le wykonaną
czynność lub jej brak uczeń otrzymuje 0 punktów.
Czas wykonania: 90 minut
Propozycje normy wymagań  uczeń otrzyma następujące oceny szkolne:
- dopuszczający  za prawidłowo wykonane czynności: 1,2,6,7,8,10 i uzyskane 6 punktów,
- dostateczny  za wykonane czynności 1,2,3,5,6,7,8,10, i uzyskanie 8 punktów,
- dobry  1,2,3,4,5,6,7,8,9,10 i uzyskanie 10 punktów,
- bardzo dobry  za wykonanie wszystkich czynności i uzyskanie 11 punktów.
Kryteria oceny
Obszar czynności Numer Sprawdzana Kryterium wykonania Punktacja
czynności czynność czynności O - 1
Wykonywanie 1 Uczeń wybiera Uczeń dokonał wyboru 0 - 1
zadania materiały do odpowiednich norm
wykonania technicznych, kart
zadania charakterystyki,
Dzienników
Urzędowych
2 Uczeń wybiera Uczeń wybrał 0- 1
rodzaj oświetlenie naturalne
oświetlenia i sztuczne
3 Uczeń wybiera Uczeń wybrał zgodne 0 - 1
wartość z normą natężenie
natężenia oświetlenia w lx
oświetlenia
4 Uczeń wybiera Uczeń wybrał 0 - 1
rodzaj oprawy odpowiednią oprawę
oświetlenia zabezpieczająca
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
 5 Uczeń ustala Uczeń wybrał stoły 0 - 1
rodzaj stołów do z ceramicznymi lub
umieszczania innymi
kwasów kwasoodpornymi
blatami
6 Uczeń ustala Uczeń ustalił dopływ 0 - 1
miejsce dopływu i odpływ wody ( kran,
i odpływu wody zlew)
7 Uczeń Uczeń umieścił 0 - 1
umieszcza apteczkę
apteczkę
8 Uczeń Uczeń umieścił 0 - 1
umieszcza apteczkę
instrukcję
udzielania
pierwszej
pomocy
9 Uczeń wybiera Uczeń wybrał fartuch 0 - 1
środki ochrony ochronny, okulary,
osobistej rękawice
10 Uczeń Uczeń uporządkował 0 - 1
porządkuje swoje stanowisko pracy
swoje
stanowisko
pracy
Prezentowanie 11 Uczeń Uczeń zaprezentował 0 - 1
i ocena prezentuje i i ocenił wykonany
wykonanego ocenia projekt
zadania wykonany
projekt
Karta obserwacji
Imię i nazwisko:.......................................................................................
Zadanie: Zaprojektuj wyposażenie magazynku do przechowywania kwasów, aby spełniało
wymogi bezpieczeństwa i higieny pracy.
Obszar Czynności oceniane i kryteria wykonania Liczba
wymagań punktów
Wykonywanie 1 czynność: Przygotowanie dokumentacji
zadania Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń przygotował
dokumentację
2 czynność: Wybór oświetlenia
Kryterium wykonania: Oświetlenie naturalne
i sztuczne
3 czynność: oświetlenia Wybór wartości natężenia
oświetlenia
Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń wybrał
właściwą wartość natężenia oświetlenia
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
4 czynność: Wybór oprawy
Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń wybrał
oprawę zabezpieczającą przed działaniem par
kwasów
5 czynność: ustalenie rodzaju blatów stołów
Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń wybrał blaty
kwasoodporne
6 czynność: Umieszczenie kranu i zlewu
Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń umieścił kran
i zlew
7 czynność: Umieszczenie apteczki
Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń umieścił
apteczkę
8 czynność: Umieszczenie instrukcji udzielania
pierwszej pomocy
Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń umieścił
instrukcję pierwszej pomocy
10 czynność: Porządkowanie stanowiska pracy
Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń uporządkował
swoje stanowisko pracy
Prezentowanie 11 czynność: Prezentacja i ocena swojej pracy
i ocena
Kryterium oceny: Jeżeli uczeń zaprezentował
wykonanego
i ocenił swoją pracę
zadania
Uzyskana ilość A
ączna liczba punktów
punktów
i ocena Uzyskana ocena szkolna
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia testu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Zapoznaj uczniów ze sposobem testowania  próba pracy i zasadami punktowania.
3. Omów z uczniami sposób wykonania zadania typu  próba pracy .
4. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
5. Rozdaj uczniom Instrukcje do wykonana zadania, podaj czas przeznaczony na wykonanie
zadania..
6. Stwórz atmosferę życzliwości i spokoju podczas wykonywania testu.
7. Kilka minut przed końcem testu przypomnij uczniom o kończącym się czasie wykonania
testu.
8. Wpisz wyniki testowania do karty obserwacji .
9. Przeprowadz
analizę wyników testu, wybierz czynności, które sprawiły uczniom
najwięcej trudności.
10. Ustal przyczyny trudności w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
11. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, aby uniknąć niepowodzeń dydaktycznych.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. W teście  próba pracy oceniany jesteś za czynności wykonywane oraz za ich
prawidłowość.
3. Przestrzegaj przepisy bhp.
4. Utrzymuj porządek na stanowisku pracy.
5. Jeśli skończyłeś zadanie uporządkuj stanowisko pracy.
6. Wyniki ćwiczenia umieść w tabeli zbiorczej dla wszystkich grup ćwiczeniowych
7. 8.Zaprezentuj nauczycielowi wykonane zadanie, wskaż trudności i ewentualne swoje
niedociągnięcia.
8. 9.Czas na wykonanie zadania wynosi 90 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
- karty charakterystyk,
- normy techniczne,
- Dzienniki Urzędowe.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
7. ITERATURA
1. Rączkowski B. BHP a praktyce. ODDK, Gdańsk 1997.
2. Ryng M. Bezpieczeństwo techniczne w przemyśle chemicznym. WNT, Warszawa 19804.
3. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 września 2005r. w sprawie wykazu
substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem (Dz. U. 2005 nr 201
poz. 1674 wraz z załącznikiem).
4. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 grudnia 2004r. w sprawie bezpieczeństwa
i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych
(Dz.U. z 2005r. nr 11 poz. 86).
5. Ustawa z dnia 6 marca1981r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz.U. z 2001r. nr 124, poz.
1362 z póz
niejszymi zmianami).
6. Ustawa z dnia 14 marca 1985r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej ( Dz. U. z 1998 r. nr
90, poz. 575 z póz
niejszymi zmianami)
7. Ustawa z dnia 21 grudnia 2000r. o Dozorze Technicznym ( Dz. U. 2000r.Nr 122,
poz.1321 z póz
niejszymi zmianami).
8. Ustawa z dnia 11 stycznia 2001r. o substancjach i preparatach chemicznych (Dz.U.
2001r.Nr 11, poz. 84 z póz
niejszymi zmianami).
9. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 listopada 2002r. w sprawie
najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia
10. w środowisku pracy [Dz. U.2002r. nr 217, poz. 1833 ze zm. 2005r. Nr 212 poz. 1769 ).
11. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004r. w sprawie
szczegółowych zasad szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (DZ.
U.2004r. Nr 180, poz. 1860).
12. PN-92 / N 01256/03 Znaki zakazu, nakazu, informacyjne i ostrzegawcze.
13. PN-90/0  79251 Znaki niebezpieczeństwa.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25