3184153218

[7] STRUKTURA BŁON TYLAKOIDÓW 517

nie obecności tego enzymu na powierzchni lamelli (24,25). Stwierdzono mianowicie, że y-globuliny przeciwko reduktazie ferredoksyna : NADP ' wiążą się z powierzchnią lamelli choć nie prowadzi to do aglutynacji. Aglutynacja występuje dopiero po wprowadzeniu do takiej zawiesiny przeciwciał przeciwko tym y-globulinom (anty-y-globulin).

Przedstawione fakty wskazują, że reduktaza ferredoksyna : NADP+ jest integralną częścią błon tylakoidów i, że determinanty antygenowe znajdują się na ich zewnętrznej powierzchni w znacznych zagłębieniach. Cząsteczka wiążącego je przeciwciała o stałej sedymentacji 7S ma kształt litery Y, a odległość pomiędzy dwoma wiążącymi końcami wynosi około 160A (31), co oznacza że dwie determinanty antygenowe mogą być wiązane przez jedną cząsteczkę przeciwciała tylko wówczas, gdy odległość między nimi nie przekracza 160A. Jeżeli determinanty antygenowe znajdują się w zagłębieniach większych niż połowa długości cząsteczki przeciwciała (jak to ma miejsce w przypadku ułożenia reduktazy ferredoksyna : NADP+ w błonach tylakoidów) prosta aglutynacja w ogóle nie występuje: determinanty antygenowe reduktazy znajdują się w zagłębieniach wynoszących 60— 200A (32).

Występowanie aglutynacji mieszanej antygenowo również wskazuje na umiejscowienie cząsteczek reduktazy ferredoksyna : NADP⁺ w zagłębieniach lamelli. Izolowane chloroplasty lub ich fragmenty poddawano działaniu przeciwciał specyficznych w stosunku do reduktazy; aglutynacja występowała dopiero po dodaniu oczyszczonej reduktazy ferredoksyna :

: NADP . Prowadzący do aglutynacji sposób łączenia się oczyszczonego enzymu z przeciwciałami przeciwko reduktazie pokazany jest na rycinie 3.

Wysuwano przypuszczenie, że reduktaza ferredoksyna : NADP + znajduje się w zagłębieniach powstałych na skutek obecności na powierzchni lamelli czynnika sprzęgającego fosforylację (CFO (25, 32). Usunięcie bowiem tego czynnika przez przemywanie roztworem EDTA umożliwiało wystąpienie bezpośredniej aglutynacji układu lamellarnego po wprowadzeniu przeciwciał przeciwko reduktazie.

Ostatnio jednak opisano warunki (32), w których zachodziła bezpośrednia aglutynacja układów lamellarnych (bez konieczności wcześniejszego usunięcia CF,) po dodaniu przeciwciał specyficznych w stosunku do reduktazy ferredoksyna : NADP*^-. Aglutynacja występowała po napęcznieniu tylakoidów co prowadziło do rozciągania błon lub po rozpadzie struktur granowych. W takich przypadkach odpowiednie przeciwciała miały dostęp do całej ilości reduktazy, i redukcja NADP¹' była całkowicie zahamowana. Dodanie MgCl₂ lub metyloaminy prowadziło do odtworzenia struktur granowych i zmniejszenia stopnia zahamowania redukcji NADP^f. Wynika z tego, że w normalnych warunkach przeciwciała te nie dostają się w obręb lamelli granowych, a dostępne są dla nich jedynie cząsteczki reduktazy w lamellach międzygranowych i zewnętrznych odcinkach gran. Do tego samego wniosku doprowadziły badania mutantów posiadających układ la-

6 Postępy Biochemii