3218343663

Przesłanki i uwarunkowania realizacji analitycznej funkcji...

łowanych zadań, rachunkowość pełni następujące funkcje: informacyjną, kontrolną, analityczną, statystyczną^{1 2}.

Sformułowane przez S. Skrzywana i z reguły akceptowane w polskiej literaturze przedmiotu zadania i funkcje rachunkowości dają wprawdzie możliwość traktowania jej jako źródła wszechstronnych informacji ekonomicznych, eksponują jednak głównie bierny charakter rachunkowości. Podejście takie wynika z przyjętej interpretacji istoty rachunkowości, traktowanej jako szczególny rodzaj ewidencji odzwierciedlającej działalność gospodarczą i sytuację majątkową jednostki gospodarującej, której celem jest stworzenie podstaw liczbowych do podejmowania decyzji na różnych szczeblach zarządzania¹². Eksponowanie, rozwój i rekonstrukcję informacyjnej funkcji rachunkowości uznać można za główną tendencję współczesnych zmian tego systemu w naszym kraju¹³. Zgodne jest to z tendencjami jakie występują, z większym może jeszcze nasileniem, w wysoko rozwiniętych krajach o gospodarce rynkowej , gdzie obserwuje się poszerzenie zakr esu rachunkowości przez jej wzbogacenie o nowe możliwości informacyjne za pomocą uzupełnienia informacji historycznych o elementy planistyczne i dostosowania informacji wynikowych do potrzeb procesu decyzyjnego^1,1. Takie podejście do istoty, zadań i funkcji rachunkowości, choć uzasadnione historycznie i praktycznie, nie wyczerpuje w pełni jej potencjalnych możliwości i ogranicza - naszym zdaniem - tę dziedzinę zarówno w sferze teorii, jak i w praktyce życia gospodarczego¹⁵.

W świetle powyższych uwag wielce pozytywnie ocenić trzeba próby współczesnego spojrzenia na istotę rachunkowości, biorące za podstawę dotychczasowy dorobek teorii oraz wnioski wynikające z wieloletnich doświadczeń praktyki, tak jak to ma miejsce w systemowym podejściu E. Burzym¹⁶. Pozwala to bowiem na odejście od utożsamiania rachunkowości z ewidencją gospodarczą, szersze rozumienie jej istoty i w ślad za tym wyznaczenie rachunkowości rozległego zakresu zadań, dostosowaną do nich interpretację jej funkcji, a także otwiera możliwość wskazania nowych. Wprawdzie E. Burzym przypisuje sys-

1

który poczynił istotny krok naprzód w sposobie wyjaśnienia istotnych tez systemu rachunkowości, por. T, Peche, Podstawy współczesnej ewidencji gospodarczej, PWN, Warszawa 1973, s, 44.

2

   Z. Messner, Informacyjna funkcja rachunkowości - kierunki jej doskonalenia, referat opublikowany w materiałach konferencji naukowej nt. „Rachunkowość jako system i dyscyplina naukowa”, Szkoła Główna Planowania i Statystyki, Warszawa - Jachranka 1981, s. 27.

¹²    S. Skrzywan, op. cit., s. 13.

¹⁵ M. Gmytrasiewicz, op. cit., s. 11; K. Sowa, Rachunkowość jako system informacyjny przedsiębiorstwa, „Rachunkowość” 1972, nr 10.

¹⁴    Z. Messner, op. cit., s. 41.

¹⁵    Podobnie T, Kiziukicwicz (op. cit., s. 31) uważa, iż eksponowanie ewidencyjnych funkcji rachunkowości powoduje nadmierne ograniczenie jej istoty i zakresu.

¹⁶    E. Burzym, Istota, zadania i znaczenie rachunkowości w gospodarce narodowej, „Rachunkowość" 1977, nr 1 i 2. Akceptując takie podejście A. Jaklik i B. Micherda (Zasady rachunkowości, WSiP, Warszawa 1997, s. 10) istotę rachunkowości definiują: „Rachunkowość jest uniwersalnym i elastycznym systemem informacyjno-kontrolnym odzwierciedlającym przebieg i rezultaty działalności jednostek gospodarczych”.