3218343669

Przesłanki i uwarunkowania realizacji analitycznej funkcji..,

I

wówczas, gdy sprecyzowane zostało kryterium optymalizacji. Wybrane kryterium optymalizacji służy w tym przypadku nie do matematycznych procedur optymalizacyjnych, lecz do wskazania możliwości i kierunków jego doskonalenia. Proces doskonalenia rachunkowości wymaga uwzględnienia założeń procesu optymalizacji i zwrócenia uwagi na te cechy jakościowe informacji ekonomicznych przez nią dostarczanych, które są wyrazem realizacji analitycznej funkcji rachunkowości.

O możliwości optymalizacji systemu rachunkowości decyduje jego uniwersalność i elastyczność. Uniwersalność i elastyczność podmiotowa stwarza przy tym niejako warunki rozszerzenia przedmiotu obserwacji rachunkowości, elastyczność przedmiotowa jest zaś głównym środkiem metodologicznym budowy jej struktur. Elastyczność przedmiotowa przejawia się w zdolności kont księgowych do ich łączenia i dzielenia³⁷. Właściwość tę odnieść można zarówno do przedmiotu obserwacji kont, jak i do jego wartości, co pozwala wyróżnić dwa kierunki podzielności i łączenia kont - poziomy i pionowy. Właściwość ta poprawnie interpretowana daje możliwość odpowiedniego kształtowania struktury rachunkowości i dostarczanego przez nią zbioru informacji ekonomicznych. Punktem wyjścia rozbudowy struktury rachunkowości musi być też określony „model ewidencyjny”³⁸. Określenie przesłanek jego wyboru ma w tym przypadku pierwszoplanowe znaczenie i zdeterminowane jest przez cel rachunkowości.

Szczególne znaczenie w integracji analizy finansowej i rachunkowości ma prawidłowa wycena, co daje się zauważyć zwłaszcza w okresie przejściowym do gospodarki rynkowej charakteryzującym się znaczną niestabilnością warunków gospodarowania. Istotne jest zatem podkreślenie potrzeby i możliwości prawidłowej wyceny przy równoczesnym uświadomieniu trudności i ograniczeń związanych z realnym określeniem kategorii ekonomicznych kwantyfi-kowanych w rachunkowości. Nie bez znaczenia wydaje się rozpatrywanie problematyki wyceny w aspekcie realizacji analitycznej funkcji rachunkowości z refleksją o stałych i zmiennych podstawach wyceny, jej względności i uwarunkowaniu od tzw. nadrzędnych zasad rachunkowości.

Spośród czynników deformujących wycenę zwrócić należy szczególną uwagę na zjawiska inflacyjne. Zjawiska te charakteryzują bowiem okres przejściowy do gospodarki rynkowej. Ważne jest zatem dostrzeganie istoty inflacyjnych deformacji wyceny w rachunkowości oraz jej skutków dla realizacji celów jednostek gospodarczych. Na tym tle powstaje konieczność wskazywania możliwości i koncepcji eliminacji inflacyjnych deformacji wyceny. Uświadamianie możliwych koncepcji w tym zakresie, podejścia majątkowego i kapitałowego, stwarza podstawę do krytycznej oceny stosowanych w Polsce w okresie przejściowym do gospodarki rynkowej rozwiązań „rachunkowości

³⁷    B, Michcrda, Podzielność kont a szczegółowość informacji pochodzących z rachunkowości, „Rachunkowość" 1972, nr 9.

³⁸    W. Brzezin, op. cit.