3220342711

stanowisk wobec nich i różnorodnych ich odczytań (subiektywnych, obiektywnych, aksjologicznego relacjonizmu) [Ogrodzka-Mazur 2007],

Trzecie z pojęć - „edukacja" - również nawiązuje do wielowiekowej tradycji wyrażonej w terminach paidei, humanitas, pedagogiki, z biegiem czasu znajdującej wyraz w wielu innych nazwach, między innymi nauczania, uczenia się, kształcenia, oświaty. Współczesne rozumienie edukacji obejmuje bardzo szeroki zakres, między innymi idei oraz filozofii kształcenia i wychowania, celów, treści, metod i form działalności edukacyjnej, historii myśli pedagogicznej i oświatowej, instytucji oświatowych. W tym opracowaniu szczególnie interesuje mnie obszar intencjonalnej edukacji, a w jej ramach obowiązkowa edukacja szkolna, dla której kwestie kultury i wartości mają (powinny mieć) podstawowe znaczenie.

Przewodnim wątkiem chcę uczynić próby rozważenia relacji między kulturą, wartościami i edukacją - dawniej i współcześnie.

Edukacja w kolejnych, pod wieloma względami różnych, odmianach jest ważnym wytworem kultury. Dorobek kultury materialnej, a nade wszystko kultury duchowej, był i w pewnej mierze pozostaje treścią i istotą edukacji w ogóle, a edukacji szkolnej w sposób szczególny. Niejako oczywistą tradycją było oferowanie określonego świata wartości oraz upowszechnianie wzorów życia. Propozycje wartości i wzorów ulegały zmianom, przeważnie podyktowane było to dążeniem grup dominujących, elit do wzmocnienia lub przynajmniej utrzymania władzy. Niektóre wartości - jak uczciwość, miłość bliźniego, dobro - pielęgnowano niezależnie od okoliczności politycznych, dziejowych wstrząsów. Wciąż - w kolejnych epokach - odżywały wartości humanistyczne. Przywoływano je od starożytności, wyraźnie w Renesansie, Oświeceniu, także w minionym wieku. Wartości te przekazywano korzystając z wyboru treści oddających dorobek kultury duchowej i materialnej. Ukształtowały się „kanony" treści kształcenia stanowiące trzon tego przekazu. Edukacja utrwalała tradycje i dokonania w dziedzinie kultury, kształtowała postawy oparte na przekazywanych wartościach. Jednocześnie

© Autor/Autorzy    © Studia Kulturowo-Edukacyjne 2013 Tom VIII Numer 1    8

www.skeces.pl