365605633

Stanisław Kunikowski

czerpuje innych, równie ważnych, związanych zarówno ze sferą duchową człowieka, jak i sferą społeczną oraz materialną.

Dokonujące się przemiany społeczne związane m.in. z widocznym, i zdaniem piszącego, pogłębiającym się kryzysem w sferze społecznej, gospodarczej a przede wszystkim światopoglądowej i wychowawczej powodują, że wartości uznane w powszechnym odbiorze za uniwersalne (np. piękno i prawda) tracą na znaczeniu, stają się nierozpoznawalne albo inaczej — napotykają opór. W ślad za wymienionymi powyżej przemianami następują przewartościowania w samej hierarchii wartości. Nic dziwnego, że w dobie społeczeństwa konsumpcyjnego na czoło wysuwają się wartości materialne. Należy więc się zastanowić jak w tej konkretnej sytuacji powinniśmy kształtować postawy aksjologiczne, zarówno wśród dzieci i młodzieży, ale także dorosłych. To są istotne wyzwania, które stoją przed administracją państwową (bezrobocie, bankructwa firm, ubóstwo, niedożywienie, bezdomność, eurosieroctwo, powtórny analfabetyzm społeczeństwa), jak i pedagogami, socjologami, psychologami, ekonomistami, politykami społecznymi itp. Stąd też istotnego znaczenia nabierają te wartości, które związane są bezpośrednio z pracą, sztuką i animacją kulturalną w sensie uczestnictwa w nich szerokich grup społeczeństwa⁹.

Wiele miejsca problematyce postępujących zmian w szeroko rozumianej pedagogice kultury poświęcił już w latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku B. Suchodolski¹⁰. Podkreślał rolę uczestnictwa w procesie dochodzenia do kultury, przeżywania wartości, zwracał uwagę na znaczenie wrażliwości na prawdę, piękno, odczucie powagi życia. Nie bez znaczenia w tym procesie pozostaje styl osobowy człowieka, stosunek człowieka do samego siebie i innych. Interesujących spostrzeżeń diagnozujących stan aksjologicznej dyspozycji społeczeństwa polskiego dostarcza opracowanie A. Tyszki Kultura jest kultem wartości. Autor ze smutkiem podkreśla postępujący proces dewastacji świata wartości, który może spowodować poważny kryzys kultury, pojmowanej nie tylko jako owoc twórczości, ale przede wszystkim jako pogłębiający się sposób życia według wartości¹¹.

Nie ulega wątpliwości, że pojawiające się dość cyklicznie problemy gospodarcze, a w szczególności trudności życia codziennego społeczeństwa, powodują osłabienie uczestnictwa w kulturze, pomniejszona staje się ranga

⁹ Szerzej problematykę tę autor zaprezentował w referacie „Wiedza i praca wyznacznikiem aktywności kulturalnej człowieka" wygłoszonym podczas ogólnopolskiej konferencji naukowej w Radomiu, w dniach 24-25 września 2012 r. zatytułowanej „40 lat Polskiej Pedagogiki Pracy".

¹⁰Por. B. Suchodolski, Dzieje kultury polskiej, Warszawa 1986; także: S. Kunikowski, Wartości kulturozoe io kształtowaniu śtoiadomości społecznej, [w:] Edukacja społeczeństwa zo XXI zoieku, S. Kunikowski, A. Kry nicka-Piotrak (red.), Warszawa 2009, s. 132-139.

¹¹ Por. A. Ty szka, Kultura jest kultem zoartości, Lublin 1993.

36