3682543720

społecznego. Całkowicie zgadzam się z Eco, że Zachód przemyślał ograniczenia własnego sposobu myślenia, badając „myśl nieoswojoną”. Stąd tak silne w nim przywiązanie do tolerancji dla odmienności. Jak jednak sprawić, aby inne tradycje kulturowe w podobny sposób otworzyły się na podobne wartości? Antropolog może, i powinien być, mediatorem w tej zasadniczej debacie, podjąć wyzwanie, gdyż jego „naturalna” skłonność ku relatywizmowi pozwala mu krytycznie przyglądać się własnej kulturze i tym, którzy — wychowani w innych tradycjach — kultury tej nie akceptują, choćby dlatego, iż jej nie poznali. Antropologizacja naszych wartości, „wystawienie” ich na ogląd z innej perspektywy, być może zaowocuje tym, iż „godząc się na wznoszenie meczetów na naszym terenie, pewnego dnia stwierdzimy, że również u nich powstają kościoły chrześcijańskie i że na ich terenach nie wysadza się już w powietrze posągów Buddy” [Eco, 2001: 9], A poza tym, co nie mniej istotne, pozwoli to na prawdziwą wielokulturowość, która nie polega na schodzeniu sobie z drogi, lecz — przeciwnie — na przemierzaniu tych samych ścieżek i dróg.