1. Specyfika sektora finansów publicznych
W sposób enumeratywny katalog zadań realizowanych przez samorządowy zakład budżetowy zawarty został w treści art. 14 FinPublU. Są to zadania w zakresie:
- gospodarki mieszkaniowej i gospodarowania lokalami użytkowymi;
- dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego;
- wodociągów i zaopatrzenia w wodę;
- kanalizacji;
- usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych;
- utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych;
- wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych;
- zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz;
- lokalnego transportu zbiorowego;
- targowisk i hal targowych;
- zieleni gminnej i zadrzewień;
- kultury fizycznej i sportu, w tym utrzymywania terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych;
- pomocy społecznej;
- reintegracji zawodowej i społecznej oraz rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych;
- utrzymywania różnych gatunków zwierząt egzotycznych i krajowych, w tym w szczególności prowadzenia hodowli zwierząt zagrożonych wyginięciem, w celu ich ochrony poza miejscem naturalnego występowania;
- cmentarzy.
Samorządowy zakład budżetowy wykonuje zadania odpłatnie, pokrywając koszty swojej działalności z przychodów własnych.
Uprawnienia do tworzenia, łączenia, likwidowania lub przekształcania w inną formę organizacyjno-prawną gminnych, powiatowych lub wojewódzkich zakładów budżetowych, przysługują wyłącznie organowi stanowiącemu JST. Samorządowy zakład budżetowy nie posiada osobowości prawnej. W świetle przepisów FinPublU stanowią one jednostki organizacyjne JST, które działają w ich imieniu i na ich rzecz.
Z treści wyroku WSA wynika, że zakłady budżetowe nie są przedsiębiorcami w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej - ponieważ jednostkę tę wyróżnia się jako formę prawa budżetowego, nie zaś formy wykonywania działalności gospodarczej (wyrok WSA w Warszawie z 6.7.2005 r. VISA/Wa 2083/04).
Regulacje prawne FinPublU stwarzają możliwość przekazywania z budżetu JST dotacji do zakładu budżetowego. Są to następujące rodzaje transferów pieniężnych: dotacje przedmiotowe, dotacje celowe na zadania bieżące finansowane z udziałem środków wymienionych w treści art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3 FinPublU oraz dotacje celowe na finansowanie
12