3893820039

IV-11

H. Toruńczyk, GAL I (jesień 09)

tym punkcie ustalone będą związki pomiędzy wyznacznikiem macierzy a pewnymi jej minorami.

Definicja. Niech A = (ctij)ij € Mi- Macierzą dopełniającą wyrazu a+j nazywamy macierz, otrzymaną z A przez wykreślenie i-tego wiersza i j-tej kolumny. Macierz tę oznaczamy Ay.

Twierdzenie 1 (Laplace’a). Dla A € A4k i n = 1, ...,k prawdziwe są wzory: k    k

|A| = ^(-ir^|A„₃.| oraz |A| = ^(-l)ⁱ⁺’*a_i„|A,„| j=1    ⁱ⁼¹

Dowód. Druga równość wynika z pierwszej, gdy odnieść ją do macierzy C := A'. (Jest tak, bo Ci_n = a_ni, |C,;_n| = |A^| = |A_mj i |C| = |A|; patrz twierdzenie 2 w §1.2.) Zajmiemy się więc tylko pierwszą równością.

Niech wpierw n = li wiersz pierwszy ma tylko jeden wyraz niezerowy, powiedzmy s-ty. Żądana równość wtedy sprowadza się do następującej: |A| = (—l)^1+aai«|Ai_s|. Gdy s = 1, to ta ostatnia wynika z zadania 1 w §1.2. Gdy s > 1, to stosujemy indukcję, zamieniając kolumnę s-tą z poprzedzającą. Otrzymamy macierz A' taką, że |A'| = —|A| i A'_l = Ai_s; pozostaje więc do niej zastosować założenie indukcyjne.

Gdy zaś nadal n = 1, lecz pierwszy wiersz jest dowolny, to przedstawiamy go w postaci Y^,s ^ais^es i wykorzystujemy liniowość wyznacznika względem pierwszego wiersza, przy ustalonych pozostałych. Otrzymujemy |A| = Y^=i |A_S|, gdzie macierz A._s powstaje z A przez zastąpienie jej pierwszego wiersza wierszem ai_se_s. Stosując do A_s udowodnioną tożsamość uzyskujemy żądaną równość |A| = ^)(—l)^1+sai_s|Ai_s|.

Wreszcie gdy n > 1, to podobnie wykorzystujemy indukcję, zamieniając wiersz n-ty z poprzedzającym i korzystając z tego, że otrzymana macierz B spełnia warunki |B| = —|A| oraz B„_i j = A_nj dla j = 1 Tak więc |A| = —|B| = ^— ^f=i(^—l)*^+n-1ai_n|Af_n|, co kończy dowód. □

Wzory powyższe nazywane są rozwinięciami Laplace’a wyznacznika wzdłuż litego wiersza (pierwszy wzór) bądź n-tej kolumny (drugi wzór).

Przykład 1. Obliczymy wyznacznik stosując rozwinięcie według pierwszego wiersza:

0 1 2 3 0 5 6 7 8

= 0

0 5 7 8

3 5

6 8

+ 2

3 0 6 7

0 + 6 + 42 = 48.

Moglibyśmy zastosować rozwinięcie względem innego wiersza lub dowolnej kolumny. Wybierając kolumnę drugą otrzymujemy podobnie:

0 1 2 3 0 5 6 7 8

3 5

6 8

0 2 6 8

7?? =6 + 0 + 42 = 48. □ 3 5

+ 0