10
Deficyt budżetowy - występuje, gdy wydatki w budżecie danej instytucji (zazwyczaj państwa) są wyższe niż jej dochody.
Ekonomiczne konsekwencje deficytu budżetowego:
a) Wzrost deficytu budżetowego powoduje ograniczenie akumulacji kapitału
b) Deficyt, ograniczając akumulację kapitału, może jednoczenie redukować zatrudnienie
c) Zwiększenie deficytu w finansach publicznych może obniżać wielkość i efektywność inwestycji
d) Deficyt może doprowadzić do załamania gospodarki, jeżeli w porę nie zostanie zatrzymane narastanie długu publicznego
e) W wąskim ujęciu, deficyt najczęściej oznacza zwiększenie ciężarów podatkowych na przyszłość
f) Deficyt powoduje przyspieszenie procesów inflacyjnych przez wzrost podaży pieniądza
Gdzie:
M - ilość pieniądza w obiegu (masa pieniądza)
P - przeciętny poziom cen
T - ilość transakcji, które muszą być przez pieniądz obsłużone
V - szybkość obiegu pieniądza
Państwowy dług publiczny - suma niespłaconych przez rząd lub inne związki publicznoprawne zobowiązań zarówno wobec wierzycieli krajowych, jak i zagranicznych. Do takich zobowiązań należą:
a) papiery wartościowe opiewające wyłącznie na świadczenia pieniężne (poza papierami udziałowymi),
b) pożyczki (w tym papiery wartościowe, których zbywalność jest ograniczona),
c) kredyty,
d) przyjęte depozyty,
e) zobowiązania wymagalne (tzn. zobowiązania, których termin płatności minął, a które nie zostały przedawnione lub umorzone).
Konsekwencjami długo publicznego są:
a) przerzucanie ciężaru finansowania bieżących wydatków na przyszłe pokolenia,
b) spłata długu stanowi obciążenie dla podatników i może powodować redukcję zadań finansowanych z budżetu,
c) wejście na drogę zaciągania pożyczek oznacza początek stałego wzrostu zadłużenia, może zacząć działać mechanizm pułapki zadłużenia,
d) rosnący dług publiczny oznacza nasilenie presji inflacyjnej i utrudnia utrzymanie wysokiego wzrostu gospodarczego,
e) nasilenie efektu wypychania,
f) im większy udział kosztów obsługi długu w wydatkach tym mniejsza możliwość manewrowania poziomem i strukturą wydatków,
g) rosnący udział wydatków sztywnych ogranicza dodatkowo swobodę kreowania polityki gospodarczej, narasta ryzyko utraty płynności finansowej przez budżet co w konsekwencji może doprowadzić do powstania kryzysu finansowego,
h) możliwość powstania kryzysu zadłużeniowego i częściowej lub całkowitej utraty zdolności terminowej obsługi długu,
i) negatywny wpływ na poziom rynkowych stóp procentowych i skuteczność polityki monetarnej, duże potrzeby pożyczkowe państwa mogą powodować pozostawanie stóp procentowych na poziomie wyższym od pożądanego.