i jej wizyjnymi celami, wówczas cały proces wdrożeniowy zagrożony będzie realną porażką. Tylko umiejętności, kompetencje i chęci pracowników, którzy współtworzą organizację mogą doprowadzić do efektywnego rozwoju przedsiębiorstwa1.
Aby pozyskać najlepszych pracowników organizacje powinny pamiętać, że najbardziej utalentowany zasób ludzki ma różne cechy osobowości, aspiracje, różną hierarchię wartości i należy do różnych grup wiekowych. Jeżeli organizacja ma przyciągnąć do siebie, a przede wszystkim utrzymać najlepszych, musi w niej istnieć zrozumienie i akceptacja zróżnicowania. To właśnie różnorodność ludzkich umiejętności i trudność przewidzenia zachowań daje podłoże inicjatywy, twórczości i przedsiębiorczości. Z tego właśnie powodu zasadniczą cechą skutecznego systemu motywacyjnego jest indywidualizacja rozwiązań motywacyjnych2. Indywidualizacja wymaga od menadżerów poznania potrzeb i hierarchii wartości, harmonizacji celów pracowników z celami organizacji a tym samym pełnego i autentycznego zaangażowania3.
Od motywacji działania w głównej mierze zależy osiąganie znaczących rezultatów w pracy. W teorii kierowania zespołami ludzkimi formułuje się tezę, że przydatność zawodowa pracownika, mierzona tym, co wnosi on w rozwój firmy, jest funkcją jego kwalifikacji i motywacji. Człowiek źle umotywowany może być dla firmy mało przydatny, choćby nawet miał wysokie kwalifikacje. Motywacja jest siłą motoryczną ludzkich zachowań i jednym z najważniejszych czynników wzrostu efektywności pracy4.
Uznanie pracowników za najcenniejszy zasób każdej organizacji pociąga za sobą pytanie - w jaki sposób skutecznie zmotywować ich do pracy? Należałoby zatem stworzyć optymalny system motywacyjny, który będzie dopasowany do indywidualnych cech pracowników i specyfiki firmy.
Pojęcie i rodzaje motywacji
Pojęcie motywacji lub motywowania pochodzi od łacińskiego słowa movere oznaczającego: poruszać, powodować, wprawiać w ruch, zachęcać kogoś do czegoś, pobudzać5.
Termin motywacja rozumiany jest różnie przez różnych autorów. Najczęściej jednak określa się nim czynniki, które nadają energię zachowaniu osobnika i ukierunkowują je, albo stan gotowości człowieka do podjęcia określonego działania. W znaczeniu drugim motywacja odnosi się do przeżyć psychicznych człowieka, od których zależy możliwość i kierunek jego aktywności oraz stanowi proces, który steruje czynnościami tak, aby doprowadziły do osiągnięcia określonego celu. Motywacja stanowi, więc wewnętrzną siłę człowieka, która uruchamia i organizu-
P. Senge, Piąta dyscyplina, Warszawa 1990, s. 231-405.
M. Juchnowicz. Motywowanie pracowników w inteligentnej organizacji [w:] Jakość zasobów pracy. Kultura, kompetencje, konkurencyjność, red. A. Sajkiewicz, Warszawa 2002, s. 121-122.
Ibidem, s. 122.
J. Reykowski, Z zagadnień psychologii motywacji, Warszawa 1970, s. 72.
J. Pieter, Słownik psychologiczny, Warszawa 1963, s. 155.