i. O społeczności lokalnej 13
• przywiązanie do zamieszkiwanego terytorium;
• poczucie identyfikacji z obszarem, który nazywamy „małą ojczyzną”.
Tożsamość wytwarza się przede wszystkim dzięki zwyczajom i tradycjom, które są praktykowane w społecznościach. Chodzi tu zarówno o tradycje kultywowane rodzinnie, sposób przeżywania określonych świąt religijnych, jak i wydarzenia ważne dla całej społeczności - uroczystości patriotyczne, święta lokalne, festiwale i konkursy, dzięki którym miejscowość jest rozpoznawana w całym kraju.
Dla każdej społeczności bardzo ważna jest również pamięć osób starszych oraz miejsca symboliczne, takie jak pomniki, kościoły czy cmentarze. Znaczenie posiadają również patroni lub osoby, których imieniem honorowane są szkoły czy ulice. Mieszkanki i mieszkańcy mogą być też dumni z zabytków, urokliwych przyrodniczo miejsc, okazałych budynków lub prężnie działających instytucji.
Członkowie i członkinie społeczności lokalnych są zorganizowani w formie wspólnot samorządowych, spośród których najbardziej podstawową jest gmina. Zdarza się jednak, że w skład gminy wchodzi kilka społeczności lokalnych (szczególnie w miastach lub rozległych gminach wiejskich). W tym przypadku za granice swojej społeczności przyjmijcie granicę dzielnicy, w której znajduje się szkoła (w przypadku dużego miasta) lub granicę sołectwa (w przypadku społeczności wiejskiej).
Granice mogą też wyznaczyć deklaracje mieszkańców, które może zobrazować pytanie - gdzie mieszkamy „my”, a gdzie mieszkają „oni”?
W społecznościach lokalnych funkcjonuje wiele instytucji, wokół których koncentruje się życie mieszkańców. Należą do nich: szkoły, ośrodki zdrowia, kościoły, świetlice, organizacje społeczne, domy kultury lub targowiska. Instytucje to miejsca, w których mieszkańcy i mieszkanki spotykają się i korzystają z określonych usług - tak, aby zaspokoić swoje potrzeby. Od liczby, różnorodności i sprawności funkcjonowania instytucji zależy jakość życia członków i członkiń społeczności lokalnej. Dlatego, jeżeli chcemy wprowadzać zmiany w społeczności, warto zacząć od przyjrzenia się tym instytucjom.
Każda społeczność posiada liderów. Pełnią oni bardzo ważną funkcję - to oni często podejmują decyzje, pomagają diagnozować problemy oraz proponują działania zmierzające do ich rozwiązania, biorą na siebie odpowiedzialność za ich realizację. Wielu liderów (lub liderek) wybiera drogę działalności samorządowej, kandydując w wyborach do rady gminy lub starając się o urząd wójta lub burmistrza.
Liderami społeczności są również osoby pełniące ważne funkcje i piastujące urzędy, takie jak dyrektorzy szkół, nauczycielki, księża, pracownicy