4053063392

Ferdydurke

Witold Gombrowicz

Miętus (Miętalski) — gimnazjalista, kolega Józia, niekwestionowany przywódca uczniów, pragnących odrzucić formę niewinnych chłopców. Ma wiele doświadczeń z kobietami, o czym chętnie opowiada kolegom. To on prowadzi pojedynek na miny z Pylaszczkiewiczem i gwałci go przez uszy. Pragnieniem Miętusa jest poznanie parobka, będącego wcieleniem autentyczności, dlatego ucieka wraz z Józiem na wieś. Tam staje się prowokatorem różnych zachowań, burzących ustalony porządek społeczny, czym naraża się zarówno państwu Hurleckim, jak i chłopom. Podobnie jak Józio, przegrywa walkę z formą.

Syfon (Pylaszczkiewicz) — jest przeciwieństwem Miętusa. Reprezentuje grupę niewinnych uczniów, tzw. chłopiąt. Wzorowy, ułożony młodzieniec, ulubieniec nauczycieli, który nie chce słyszeć wulgaryzmów i nieprzyzwoitych opowieści z ust Miętalskiego. Staje z nim do pojedynku na miny. Zdaje się wygrywać, ale gwałt przez uszy dokonany przez Miętusa staje się przyczyną samobójstwa Syfona.

Kopyrda — gimnazjalny kolega Józia, pozostający niejako na uboczu konfliktów uczniowskich. Zakochany w nowoczesnej pensjonarce, Żucie. Podczas nocnego spotkania u Młodziaków również wchodzi w rolę romantycznego uwodziciela i zostaje ośmieszony przez Józia

Profesor Pimko — nauczyciel i recenzent książki Józia (podobno Gombrowicz sparodiował w tej kreacji profesora Tadeusza Sinko, krytyka literatury, który nieprzychylnie odniósł się do książki pisarza). Pimko został przedstawiony jako kulturalny filolog z Krakowa, drobny, mały, chuderlawy, łysy i w binoklach [...] dystyngowany [...] profesor jeszcze z przedwojennej Galicji. Posiada niezwykle umiejętności pedagogiczne, dzięki czemu potrafi utrzymać uczniów w stanie niewinności i nieświadomości. Pimko to Wielki Zdrabniacz. Jego metody dydaktyczne opierają się na biernym przyswajaniu wiedzy, bez konieczności myślenia. Traktuje uczniów przedmiotowo, zachowuje się jak typowy belfer, któremu tak skostniała instytucja jak szkolą daje poczucie wyższości nad uczniami.

Józiowi udaje się zdemaskować profesora, umawiając go na randkę z pensjonarką Żutą. Pimko otrzymuje list napisany rzekomo przez dziewczynę i zakrada się nocą do domu Młodziaków. Tam zostaje ośmieszony przy rodzicach dziewczyny.

Wiktor Młodziak — inżynier, mężczyzna pozorujący nowoczesność. Jest w istocie podporządkowany żonie, a nawet zdominowany przez nią. Ojciec Żuty, który początkowo deklaruje swobodę obyczajową w wychowaniu córki, później w obliczu konfrontacji swych poglądów z rzeczywistością (nocna scena z Pimką i Kopyrdą), zachowuje się jak typowy ojciec, który za pomocą rękoczynów rozwiązuje problemy z natrętnymi adoratorami córki.

Joanna Młodziakowa — matka Żuty, pozuje na kobietę nowoczesną, namawia córkę do posiadania nieślubnego dziecka. Drwi z Józia, którego uważa za staroświeckiego kawalera. Podobnie jak jej mąż, Młodziakowa zostaje zdemaskowana przez bohatera, który przy obiedzie prowokacyjnie babrze się w kompocie.

Żuta Młodziakówna — nowoczesna pensjonarka, córka Młodziaków, wysportowana, pewna siebie, zachowująca się w sposób prowokujący szesnastolatka. Stanowi obiekt pożądania zarówno kolegów szkolnych, jak i starszych mężczyzn. Nocne spotkanie z Kopyrdą jest dowodem na nowoczesność i swobodę obyczajową dziewczyny.

Dyrektor Piórkowski — dyrektor gimnazjum, szkoły, do której zostaje zaprowadzony Józio. Zwolennik tradycyjnego wychowywania młodzieży, zachwycony metodami stosowanymi przez Pimkę.

Bladaczka — nauczyciel języka polskiego, bohater słynnej sceny obrazującej lekcję literatury dotyczącej poezji romantycznego wieszcza, Juliusza Słowackiego. Człowiek nierozumiejący młodzieży, nie potrafi rozbudzić w uczniach zainteresowania literaturą. Powtarza utarte, skonwencjonalizowane zwroty. Nie mając argumentów, a bojąc się o utratę pracy, zasłania się posiadaniem rodziny i koniecznością jej utrzymania

Nauczyciel łaciny — podobnie jak Bladaczka, nie potrafi zainteresować uczniów. Pomimo przyjaznej fizjonomii (staruszek nadzwyczaj przyjazny, siwy gołąbek z małą purchawką na nosie) wzbudza w uczniach strach.

357