lektury j polski6

Ferdydurke

Witold Gombrow>

W

Witold Gombrowicz

Ferdydurke

Biogram autora

Witold Gombrowicz (1904-1969) urodził się w zamożnej ziemiańskiej rodzinie w Sandomierskie Ukończył studia prawnicze w Warszawie, ale w zawodzie pracował krótko. Debiutował zbiorem opow dań „Pamiętnik z okresu dojrzewania” (1933; wydanie rozszerzone z 1957 r. zatytułowane jest „Bakaka Sukces literacki przyniosła mu powieść „Ferdydurke” (1937), którą można uznać za nouveau rom gatunek rozwijający się we Francji dopiero w łatach 50. XX wieku. W chwili wybuchu wojny znajdo¹ się w Argentynie. Przebywał tam 14 lat, pracując m.in. jako urzędnik w banku. Publikował w polsl prasie emigracyjnej, m.in. w „Kulturze” paryskiej. Ostatnie kilka lat życia spędził w Vence na połud Francji. Do bardzo znanych utworów pisarza należą także dramaty „Iwona księżniczka Burgun (1938), „Ślub” (1953), powieści „Pornografia” (1960) i „Trans-Atłantyk” (1953) oraz „Dziennik” obejn jący lata 1953-1966, Ostatnim utworem napisanym przez Gombrowicza była sztuka „Operetka” (19( W latach 1958-1986 dzieła Gombrowicza nie mogły się ukazywać w Polsce, tym niemniej był jedn z pisarzy, którzy najsilniej oddziałali na rozwój literatury polskiej w II połowie XX wieku.

Geneza utworu

„Ferdydurke” powstała w 1937 r. i wyrosła z refleksji autora na tematschematycznośd relacji międ ludzkich. Ponadto autor był rozgoryczony słowami krytyki, które padły pod jego adresem w zwią; z debiutem książki pt. „Pamiętnik z okresu dojrzewania”

Znaczenie utworu

Powieść Gombrowicza jest znaczącym osiągnięciem i oryginalnym zjawiskiem w prozie dwudziestek międzywojennego. Porusza wyobraźnię czytelnika, zaskakuje, bawi Intryguje fabułą i językiem. Jest źn łem frazeologizmów funkcjonujących w polszczyźnie (wielkim poetą był, przyprawić komuś gębę).

Gatunek literacki: powieść awangardowa.

Cechy gatunku widoczne w utworze

Narracja jest niejednorodna (pierwszoosobowa, trzecioosobowa, „ja” autorskie), świat przedstawiony j zaskakujący? i groteskowy. Kompozycja utworu oparta jest na luźnym związku elementów fabuły, za| rzony został ciąg przyczynowo-skutkowy. Język jest bogaty w innowacje stylistyczne. Dużą rolę odgri obecność parodii, groteski, ironii, humoru. Czytelnik ma wrażenie, że autor prowadzi z nim grę, nie t^ na płaszczyźnie fabularnej, ale również językowej.    |

Czas i miejsce akcji

Lata trzydzieste XX wieku, współczesne autorowi Szkoła, stancja u Młodziaków (Warszawa), dwc państwa Hurłeckich w Bolimowie.

Bohaterowie

Józio Kowalski — główny bohater, a jednocześnie narrator powieści Gombrowicza. Trzydziesto pisarz. Jest autorem zbioru opowiadań „Pamiętnik z okresu dojrzewania” Józio za sprawą profesora Pi powraca do szkoły i wspólnie z innymi gimnazjalistami zostaje poddany zabiegowi upupiania. Prd bronić się przed wtłoczeniem w formę ucznia, ale bezskutecznie. Narzucane mu są różne role: ua zakochanego w pensjonarce staromodnego kawalera, siostrzeńca czy zakochanego porywacza. Bot ma świadomość, że przed formą nie da się udec.

356

_,