414222883

KSIĄŻKA W DZIEJACH KULTURY 183

— wzajemnie się dopełniają, a nie eliminują. Dynamika pejzażu kulturalnego wymaga w każdym punkcie wnikliwej obserwacji i działań korygujących. Rola książki w nim jest jednak na tyle ważna, że mają rację współcześni uczeni (nie tylko bibliolodzy), dopatrując się w analizie kultury książki jednego z kluczy do zrozumienia podstawowych problemów cywilizacyjnych. Nie można jednak tej wiedzy ograniczać wyłącznie do świadomości wąskiego grona specjalistów. Trzeba dobitnie uświadamiać twórcom i odbiorcom kultury, a zwłaszcza decydentom wszystkich szczebli, że istnieje organiczny związek między światem książek a historycznie ukształtowaną społecznością ludzką. Jego przerwanie lub ograniczenie jest okaleczaniem jednostek i zbiorowości, choćby dokonywało się w imię szczytnych celów postępu i nowoczesności. Są bowiem rozległe rejony potrzeb indywidualnych i grupowych, którym najbardziej odpowiada tradycyjna książka. Oczywiście, znakomicie współgrająca z innymi mediami. Błędne byłoby stawianie alternatywy: albo — albo. Niezbędne jest i to, i to, jeśli ma przetrwać kultura naszego świata.

BARBARA BIEŃKOWSKA

BOOK IN THE HISTORY OF CULTURE

The author discusses various Lnteractions between book and the mind of its author, publisher, seller and, ultimately, its reader and bibliophile. The interaction of humans and their creations is characterized not only by its individual dimension but also the group, social dimension. A brief overview of the phenomenon of presence of book in all the cultural history of humankind emphasizes a deep connection between the world of books and historically shaped human society.