4508801

środkiem do osiągnięcia lepszej jakości życia.

Zdrowie nie jest stanem statycznym. We wszystkich okresach życia należy:

chronić je - czyli zapobiegać chorobom (profilaktyka),

doskonalić je, pomnażać, zwiększać jego potencjał (promocja zdrowia),

-    przywracać je, gdy pojawi się choroba (leczenie i rehabilitacja).

Potrzeby zdrowotne dzieli się na:

-    potrzeby bezwzględne,

-    potrzeby względne.

Potrzeby bezwzględne są punktem wyjścia do wychowania zdrowotnego. Wiążą się one z instynktem samozachowawczym i dotyczą zabezpieczenia życia i zdrowia oraz podstawowych warunków do funkcjonowania organizmu (oddychanie, ruch dla rozwoju motorycznego, pożywienie dla przemiany materii).

Potrzeby względne są wynikiem rosnącej wiedzy, doświadczenia oraz oddziaływania otaczających wokół wzorów. Człowiek stwarza sobie coraz to nowe potrzeby, niewiele mające wspólnego z bezwzględnymi warunkami utrzymania się przy życiu.

Skala i poziom potrzeb zdrowotnych zależą od: ogólnej kultury środowiska,

-    wieku,

-    tempa rozwoju fizycznego i psychicznego,

-    wykształcenia, mody,

-    snobizmów lokalnych.

Potrzeby zdrowotne mogą pojawiać się i znikać, wzbogacać się i zubożać, zależnie od zmieniającej się sytuacji życiowej. Zadaniem wychowania zdrowotnego jest więc tak pokierować ewolucją potrzeb subiektywnych, by odpowiadały one potrzebom obiektywnym i realnym możliwościom ich zaspokajania. Warto korygować postawy świadczące o potrzebach wyolbrzymionych oraz te, które skłaniają ku abnegacji. Należy we wszystkim zachowywać umiar i posługiwać się myśleniem zdroworozsądkowym.

Minimum potrzeb zdrowotnych współczesnego kulturalnego człowieka stanowi oprócz pewnego komfortu w zakresie samoobsługi higienicznej i zdrowotnych warunków otoczenia, także potrzeby systematycznych przeglądów dentystycznych, okresowej kontroli rentgenowskiej płuc, u kobiet - cyklicznego badania cytologicznego, ale także snu, wypoczynku oraz innych wynikających z trybu życia jednostki. Należałoby dodać, że pomiędzy potrzebami a ich realizacją stoją odpowiednie motywy. Motyw stanowi pobudkę postępowania, rację i motor działania.

Zachowania zdrowotne to każde intencjonalne podjęte działanie jednostki, mające na celu utrwalenie lub podnoszenie potencjału zdrowia, niezależnie od jego skuteczności. Istotna jest tu świadomość i celowość działania.

Niezależnie od zachowań intencjonalnych w życiu codziennym podejmujemy różne rozmaite formy aktywności, które mają wpływ na zdrowie choć nie towarzyszy im uświadomiony zamiar, określa się je jako zachowanie związane ze zdrowiem. Ich skutki dla zdrowia mogą być pozytywne lub negatywne. To ostatnie nazywane zachowaniami zagrażającymi zdrowiu lub też zachowaniami ryzykownymi.

Prowadzenie prozdrowotnego stylu życia zakłada realizację celowych działań nakierowanych na zdrowie i eliminowanie zachowań zagrażających mu, istotnym elementem jest tu poziom wiedzy i świadomości zdrowotnej jednostek.

Zachowania zdrowotne można określić jako postępowanie, działania (lub ich zaniechanie), które bezpośrednio lub pośrednio wpływają na zdrowie i samopoczucie człowieka. Można wyróżnić: „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11