4552035715

Rozdział 1. Podstawy geologii 15

L

Rys. 1.7. Elementy fałdu: 1- płaszczyzna osiowa, 2 - oś antykliny, 3 - oś pionowa, 4 - przegub antykliny (siodła), 5 - przegub synkliny, 6 - skrzydło. 7 - amplituda. 8 - promień fałdu, 9 - szerokość fałdu

Antykliny lub synkliny, których długość niewiele przekracza szerokość, nazywamy kopulą fałdową (brachyantykli-ną) lub niecką fałdową (brachysynkliną). Formy te przedstawiono na rysunku 1.8. Często najwyższe części antykliny (przegub i górne partie skrzydeł) są niszczone przez erozję. Mówimy wtedy o antyklinie powietrznej (rys. 1.8).

Wielkie wyniesienia antyklinalne zbudowane z wielu mniejszych fałdów tworzą tzw. antyklinorium; podobnie powstaje synklinorium (ry s. 1.9).

Rys. 1.8. Kopula (a) i niecka fałdowa (b) Dyslokacje nieciągłe - siły poziome

działające w okresie górotwórczym na obszary zupełnie sztywne, niepoddające się plastycznym odkształceniom (krato-gen), powodują pęknięcia w skorupie ziemskiej oraz pionowe i poziome przesunięcia mas skalnych z przerwaniem ich ciągłości. Przykładami dyslokacji nieciągłych są szczeliny i uskoki (rys. 1.10).