4631370337

382 G. GAŁUSZKA, M. CIEŚLAK-GOLONKA

Poziom chromu w tkankach zwierzęcych szacuje się na 0,02-2 ppm, jed-nak jego ilość jest zależna od rodzaju tkanki, wieku oraz cech osobniczych. U człowieka chrom jest rozmieszczony dość równomiernie. Najwięcej można go znaleźć we włosach (200-2000 pg/kg), płucach (140 pg/kg), nerkach (40 pg/kg) i wątrobie (30 pg/kg). Prawidłowy poziom chromu we krwi wynosi 20-30 pg/1. Wydalanie wraz z moczem wynosi około 10 pg/dobę. Zarówno w wymienionych, jak i w pozostałych organach, stężenie chromu maleje wraz z wiekiem. Wyjątek stanowią płuca, w których ilość tego pierwiastka rośnie. Tłumaczy się to akumulacją pierwiastka wdychanego wraz z zanieczyszczonym powietrzem [11].

Chrom występuje w wysokich stężeniach w kwasach nukleinowych [12], jednak jego funkcja nie została jeszcze dokładnie poznana. Uznano go także za czynnik związąny z prawidłowym funkcjonowaniem tarczycy [12, 13], Badania wykazały również, że Cr(III) może działać jako antyutleniacz, uczestnicząc w przemianie toksycznego CC1₄ w rodniki trichlorometylowe [14]. Spełnia także istotną funkcję w metabolizmie białek, wchodzi w skład niektórych enzymów oraz pobudza ich aktywność. Niedawno stwierdzono również, że zarówno proste związki kompleksowe Cr(III) z 5-fluorouracylem, jak i mieszane z tym właśnie ligandem oraz histydyną, wykazują wyższą aktywność antyno-wotworową niż sam 5-fluorouracyl, znany lek antynowotworowy [15].

Podkreśla się obecność chromu w metabolizmie lipidów, a także cholesterolu [16]. W 1968 r. Schroeder przedstawił hipotezę głoszącą, że niedobór chromu ma znaczący wpływ na zachorowalność na choroby układu krążenia i serca (cyt. za [13]). Jego sugestia spowodowała początek intensywnych badań mających na celu bardziej szczegółowe wyjaśnienie tej zależności. Porównywano zmniejszoną wartość stężenia tego pierwiastka w aorcie osób zmarłych na skutek chorób serca w stosunku do tych, które zginęły w wypadkach i nie wykazywały symptomów tej choroby. Analizowano także różnice w koncentracji chromu w tkankach osób zamieszkujących poszczególne regiony geograficzne i ich skłonność do zapadania na choroby serca. Na podstawie wykonanych doświadczeń i obserwacji stwierdzono istnienie zależności między stężeniem chromu a możliwością zapadania na choroby serca i układu krążenia [10, 16],

W ostatnich latach najwięcej energii i czasu poświęcono analizie jonu Cr(III) jako aktywnego składnika tzw. czynnika tolerancji glukozy (GTF — ang. Glucose Tolerance Factor) [17], Pojawiały się zarówno entuzjastyczne, jak i negatywne opinie na ten temat. Od lat 70. wraz z udoskonaleniem metod analitycznych zaczęły ukazywać się prace negujące jakiekolwiek znaczenie biologiczne chromu. Z chemicznego punktu widzenia jon Cr(III) będący jonem kinetycznie inertnym, silnie hydrolizującym i mającym niewielkie powinowactwo do siarki, nie jest najlepszym kandydatem do roli biopierwiastka. Z drugiej jednak strony, jeśli rozważymy znaczenie biologiczne pierwszego szeregu pierwiastków przejściowych, luka przy pierwiastku o numerze 24 wydaje się dość zagadkowa,