4640480731

108 S. GLADOS, M. MACIEJEWSKI

nonowymi pochodnymi, zdyspergowanymi w stężonym roztworze wodnym [31-33] monomerów, rozprowadzany jest cienką warstwą na folii i naświetlany promieniami UV. Zaleca się przepuszczać nad warstwą strumień zimnego powietrza [34]. W innych metodach stosuje się ruchome taśmociągi. Mieszanina monomerów przenoszona jest z reaktora z mieszadłem na taśmę, gdzie nawet nie musi być podgrzewana [35, 36]. Reakcja przebiega bardzo szybko, co pozwala polimer uformowany na taśmie dozować wprost do suszarki rozbryzgowej. Istnieje niebezpieczeństwo przegrzania żywicy i tym samym dodatkowego usieciowania.

Chcąc wyeliminować suszenie, proponuje się stosować rozpuszczalniki mieszane woda/kosolwenty organiczne [31-33]. Tymi ostatnimi mogą być aceton, etanol, tetrahydrofuran, w ilościach 5-10%. Na taśmę podawana jest stężona mieszanina monomerów zawierająca 70% kwasu akrylowego i akrylanu potasu w stosunku molowym 1:3, z dodatkiem 0,01-0,1% NMBA. Dzięki ciepłu reakcji rozpuszczalnik zostaje odparowany, a polimer ma małą zawartość wody. W tym wypadku kosolwent działa jako środek spieniający. Tutaj również tylko KOH powinien być użyty do neutralizacji.

Zastąpienie NMBA przez nierozpuszczalne w wodzie di- lub triakrylany stwarza problem uzyskania jednorodnej mieszaniny. W tym wypadku polimeryzacja powinna przebiegać w emulsji, która może być typu olej w wodzie (O/W) lub woda w oleju (W/O). Zależy to od użytego surfaktantu, a konkretnie od jego charakteru hydrofilowo-hydrofobowego, wyrażonego wartością liczby HLB (Hydrophilic-Lipophilic-Balance). Substancje o wartości 3-6 stabilizują emulsje typu W/O, o wartości 7-9 działają zwilżająco, powyżej 13 zaś używane są jako składniki detergentów. Tab. 2 przedstawia wartości HLB dla niektórych substancji powierzchniowo czynnych [37].

W praktyce surfaktant i kosurfaktant dla danego układu jest dobierany doświadczalnie. Ważne jest, czy zamierza się otrzymać mikroemulsję o wielkości cząstek fazy zdyspergowanej 40-100 nm, czy też miniemulsje o wielkości cząstek 100-400 nm. W układach W/O, które stosuje się do syntezy hy-

drożeli, fazą ciągłą może być ben-Tabela 2. Wartości HLB dla niektórych surfaktantów zen, toluen lub węglowodory ali-

fatyczne, zaś zdyspergowaną stężony wodny roztwór monomerów wraz z czynnikiem sieciującym. W takim układzie powstają odwrócone micele, do środka których przedostaje się roztwór wodny. Ilość wody, która tam może się zmieścić, decyduje o wielkości cząstek. Duże polarne gru

• Z tirg.: hydrophile-lipophilt' hulance. py funkcyjne, jak np. amoniowe,